Wie heeft inzage in mijn testament?

Een testament is een persoonlijk document waarin u zelf bepaalt wat er na uw overlijden met uw nalatenschap gebeurt. Veel mensen gaan er vanuit dat een testament geheel privé blijft tot hun laatste dag, maar hoe geheim is een testament eigenlijk? En wie mag er na uw overlijden inzage in krijgen? In dit artikel gaan we dieper in op deze vragen. We bespreken onder meer welke rol het Centraal Testamentenregister (CTR) hierin speelt, wanneer de inhoud van een testament bekend wordt gemaakt en wie precies het recht heeft om het testament in te zien. Ook kijken we naar mogelijke redenen om uw testament te herzien, en hoe Erfrechtplan u daarbij kan helpen.

Door goed te weten wie uw testament wel of niet mag inzien, voorkomt u vervelende verrassingen en zorgt u ervoor dat uw nalatenschap precies zo geregeld wordt als u voor ogen heeft. In de kern draait het om uw persoonlijke wensen en de rust die u ervaart als uw zaken op orde zijn. Zo hebt u zelf de regie over wat er ná uw overlijden gebeurt.

Belangrijkste aandachtspunten over de inzage in uw testament

Wanneer u een testament laat opstellen, wordt dit geregistreerd bij het Centraal Testamentenregister (CTR). Daardoor weten belanghebbenden na uw overlijden niet direct de inhoud, maar wel dat er een testament bestaat en bij welke notaris het is opgemaakt. De inhoud zelf blijft strikt vertrouwelijk zolang u in leven bent. De notaris heeft namelijk een wettelijke geheimhoudingsplicht. Het is volledig aan u om te bepalen of u bij leven de inhoud van uw testament met anderen deelt.

Na uw overlijden verandert de situatie. Bepaalde personen hebben het recht om (een deel van) uw testament in te zien:

• Wettelijke erfgenamen: personen die volgens de wet recht hebben op (een deel van) uw nalatenschap.
• Testamentaire erfgenamen: personen of instellingen die u in uw testament uitdrukkelijk tot erfgenaam benoemt.
• Legatarissen: personen of organisaties die u in uw testament een specifiek legaat toekent (bijvoorbeeld een geldbedrag of een kunstwerk). Zij hebben doorgaans alleen recht op inzage in het deel van het testament dat voor hun legaat relevant is.

Als u meer algemene informatie zoekt over wat een testament precies inhoudt en welke vormen er bestaan, leest u daarover in ons artikel “Wat is een testament?”.

Voorbeeld: Nalaten en inzagerechten in de praktijk

Stel, mevrouw Jansen heeft een testament opgesteld waarin ze vastlegt dat haar kinderen de hoofd­erfgenamen zijn. Daarnaast heeft ze een legaat voor haar favoriete goede doel opgenomen. Na haar overlijden kunnen haar kinderen bij de notaris navragen of er een testament is. De notaris kijkt dan in het Centraal Testamentenregister (CTR) en ziet dat mevrouw Jansen indeed een testament heeft. De kinderen worden door de notaris uitgenodigd en krijgen inzage in de relevante delen van het testament. Ook het goede doel ontvangt een kopie van het gedeelte over het legaat, zodat duidelijk is dat zij recht hebben op een bepaald bedrag.

Stel nu dat mevrouw Jansen een goede vriend ook iets had willen nalaten, maar dit uiteindelijk niet in haar testament heeft vermeld. Als deze vriend geen erfgenaam of legataris is, heeft hij geen recht op inzage. De notaris zal hem niet benaderen en hij kan ook niet bij de notaris aankloppen om het testament in te zien. Dat onderstreept het belang van een duidelijke, volledige vastlegging van uw wensen in een testament. Als mevrouw Jansen graag wilde dat haar vriend iets zou krijgen, had ze dit beter expliciet in het testament kunnen opnemen.

Voordelen van Erfrechtplan

Bij Erfrechtplan begrijpen we dat testamenten en nalatenschappen gevoelige onderwerpen zijn. Het gaat tenslotte om uw persoonlijke wensen en de toekomst van uw dierbaren. Wij willen u daarom in elke stap ontzorgen en begeleiden, zodat u op een heldere manier inzicht krijgt in de juridische zaken rond uw erfenis. Onze werkwijze bestaat uit:

• Heldere uitleg: We nemen u stap voor stap mee in het proces, met grafische ondersteuning en eenvoudige bewoordingen. Geen juridisch jargon, tenzij we het helder toelichten.
• Gratis lezing of adviesgesprek: U kunt vrijblijvend een van onze gratis lezingen bezoeken, zowel op locatie als online. We bespreken hoe testamenten en levenstestamenten in elkaar steken en welke mogelijkheden u heeft. Vervolgens plannen we desgewenst een gratis adviesgesprek bij u thuis.
• Samenwerking met notarissen: Dankzij onze jarenlange samenwerking met een uitgebreid netwerk van notarissen kunnen we u vaak een gunstig tarief aanbieden. U betaalt hierdoor (meestal) niet meer dan wanneer u zelf rechtstreeks naar een notaris zou stappen.
• Persoonlijke benadering: U houdt de regie in handen. Wij luisteren naar uw specifieke wensen en passen de inhoud van het testament (of levenstestament) daarop aan. Zo zorgen we ervoor dat uw nalatenschap goed geregeld is en uw erfgenamen niet voor verrassingen komen te staan.

Meer weten over de rol van het CTR en de manier waarop testamenten worden geregistreerd? Bekijk dan ons artikel over het Centraal Testamentenregister. Daar leest u wat er gebeurt na een overlijden en hoe belanghebbenden achterhalen of er een testament bestaat.

Meer vragen over uw testament?

De inhoud van uw testament blijft strikt vertrouwelijk tijdens uw leven. De notaris mag hierover niets delen met derden, tenzij u daarvoor zelf expliciet toestemming geeft. Pas na uw overlijden kunnen wettelijke en testamentaire erfgenamen bij de notaris aankloppen om inzage te vragen, eventueel aangevuld met andere in het testament genoemde personen of instellingen. Belangrijk is dat u uw wensen duidelijk vastlegt, zodat u niet per ongeluk iemand uitsluit of juist onbedoeld meer openbaarheid geeft dan u zou willen. Door zorgvuldig om te gaan met de inhoud en communicatie rond uw testament, geeft u uzelf en uw nabestaanden gemoedsrust.

Wilt u meer weten over het opstellen of wijzigen van een testament? Of heeft u vragen over hoe u bepaalde erfgenamen of legatarissen wél of niet op de hoogte moet brengen? Bij Erfrechtplan kunt u rekenen op persoonlijk en deskundig advies. Wij komen graag bij u thuis langs voor een kosteloos gesprek. Ook nodigen we u van harte uit om eens een gratis lezing bij te wonen, online of op een locatie bij u in de buurt, waarin we de belangrijkste aandachtspunten voor testamenten en levenstestamenten behandelen. Op die manier krijgt u snel en duidelijk inzicht in uw mogelijkheden.

Neem gerust contact met ons op via onze website, of plan direct een gratis adviesgesprek in. Zo weet u zeker dat u alles op orde heeft, en dat alleen de personen die u daarvoor in gedachten heeft uw testament na uw overlijden kunnen inzien.

Veelgestelde vragen en praktische tips

1. Is mijn testament echt geheim zolang ik nog leef?

Ja. De notaris heeft een wettelijke geheimhoudingsplicht. Hij of zij mag de inhoud van uw testament niet delen met anderen zonder uw toestemming. Als u wilt, kunt u er zelf voor kiezen om de inhoud met uw dierbaren te bespreken, maar dat is niet verplicht.

2. Wanneer wordt mijn testament openbaar?

“Openbaar” is in dit geval relatief. Het wordt niet op een publieke plek gepubliceerd, maar pas na uw overlijden kunnen uw wettige en testamentaire erfgenamen het testament inzien, al dan niet via de notaris. Erfgenamen ontvangen doorgaans een kopie en personen met een legaat krijgen inzage in de relevante delen.

3. Kan ik zelf bepalen welke erfgenamen wél en niet de volledige inhoud mogen zien?

De wet bepaalt dat wettelijke en testamentaire erfgenamen recht hebben op inzage in het testament. Iemand die enkel een specifiek legaat ontvangt, kan vaak alleen dat gedeelte inzien. Wilt u hierin afwijkende afspraken maken, bespreek dit dan met uw notaris. De mogelijkheden zijn echter beperkt, omdat de wet erfgenamen bepaalde rechten toekent.

4. Hoe zit het met de Belastingdienst?

De Belastingdienst ontvangt na uw overlijden een kopie van het testament, zodat zij kunnen controleren of en hoeveel erfbelasting de erfgenamen moeten afdragen. Dit is wettelijk verplicht. De Belastingdienst heeft dus toegang tot de inhoud, maar alleen na uw overlijden.

5. Kan ik mijn testament herroepen als ik iets wil aanpassen?

Ja. U kunt altijd een nieuw testament laten opstellen, waarmee het oude testament automatisch komt te vervallen. Wilt u weten hoe u dit het beste aanpakt? Dan kunt u bijvoorbeeld onze uitleg “Hoe begin ik met een testament?” raadplegen, of een adviesgesprek met Erfrechtplan inplannen. Wij vertellen u graag wat de aandachtspunten zijn bij een herroeping en hoe u kosten kunt beperken.

Met deze informatie bent u beter op de hoogte van wie uw testament kan inzien en onder welke omstandigheden. Wilt u meer zekerheid of gewoon even sparren over uw persoonlijke situatie? Schrijf u dan in voor een gratis lezing of plan een gratis adviesgesprek met een van onze adviseurs. Zo weet u zeker dat u uw nalatenschap zorgvuldig regelt en dat uw testament enkel door de juiste personen wordt ingezien – op het juiste moment.