Wat is een testament?

Waarom is een testament zo belangrijk?

Veel mensen staan er liever niet bij stil, maar een testament is een van de meest bepalende documenten die u kunt opstellen. Het regelt immers wie na uw overlijden uw bezittingen erft, hoe eventuele schulden worden afgewikkeld en of er specifieke wensen zijn die u wilt nalaten aan (stief)kinderen, familie, vrienden of zelfs goede doelen. Ondanks het feit dat dit document zo’n invloed heeft op uw financiële en persoonlijke nalatenschap, wordt het helaas vaak uitgesteld of helemaal niet opgesteld.

Waarom gebeurt dat?

1. Onbekendheid: Veel mensen denken dat een testament alleen van belang is voor “rijke” of “oudere” personen. Toch kan een testament in tal van situaties onmisbaar zijn, zoals bij een samengesteld gezin, een ongehuwde partner of wanneer u erfbelasting wilt beperken.
2. Emotionele drempel: Praten over de dood of nalatenschap kan confronterend en pijnlijk zijn. Echter, juist door nu over uw wensen na te denken, kunt u later onduidelijkheid en conflicten voorkomen.
3. Complexe regelgeving: Het kan voelen alsof een testament veel papierwerk en ingewikkelde regels met zich meebrengt. Een deel hiervan is waar: er gelden wetten over wilsbekwaamheid, verplichte porties voor (klein)kinderen en notariële vastlegging. Gelukkig is het met de juiste begeleiding – zoals bij Erfrechtplan – heel goed te overzien.

Waarom juist nu stilstaan bij een testament?

• Bescherming van naasten: Een correct en tijdig opgesteld testament voorkomt dat nabestaanden juridisch in de knel raken of dat uw bezittingen onbedoeld bij verre familieleden belanden.
• Financiële voordelen: Door slim gebruik te maken van clausules, kunt u de erfbelasting vaak beperken en houdt u de eigen bijdrage voor een zorginstelling (zoals verpleeghuizen) in de hand.
• Rust en duidelijkheid: U neemt eventuele zorgen bij dierbaren weg, omdat iedereen precies weet wat u gewild zou hebben. Dit schept rust tijdens een emotionele periode.

Met deze uitgebreide kerninfo in het achterhoofd kunt u zich beter voorbereiden op het opstellen of bijwerken van uw testament. In de volgende onderdelen van pagina (en de subartikelen) vindt u meer diepgang over de juridische aspecten, het verschil tussen een “gewoon” testament en een levenstestament, en de praktische stappen die u kunt nemen om alles goed te regelen.

Wilt u zich verder verdiepen? Verwijzingen naar subartikelen vindt u onderaan deze pagina, zoals Wat houdt een testament precies in en waarom is het zo belangrijk? en Waarom zou u een testament moeten laten maken?.

Wat moet u echt weten over een testament?

Een testament is een notariële akte waarin u uw persoonlijke wensen vastlegt voor het moment dat u er niet meer bent. Maar wat betekent dat concreet, en waar moet u allemaal aan denken? Hieronder vindt u de belangrijkste aspecten die u móét weten als u overweegt een testament op te stellen of uw bestaande testament te herzien.

U bent de regisseur van uw nalatenschap

• Eigen keuze van erfgenamen: In plaats van klakkeloos de wet te volgen (waarbij echtgenoot/geregistreerd partner en kinderen als eerste erven), bepaalt u zelf wie recht heeft op welk deel. Dit kan ook gaan om goede doelen, vrienden of verre familieleden.
• Onterven: Wilt u iemand uitsluiten van uw nalatenschap? Dat kan, al blijft er voor (klein)kinderen doorgaans een legitieme portie over. Het is belangrijk om die juridische spelregels te kennen, zodat u later niet voor verrassingen komt te staan.

Uw testament kan fiscaal voordelig zijn

• Erfbelasting beperken: Door bepaalde bepalingen zoals een tweetrapsmaking of het benoemen van specifieke erfgenamen, kan de fiscale druk voor uw nabestaanden afnemen.
• Zorgbijdrage minimaliseren: Heeft uw partner een (toekomstige) zorgindicatie? Dan kan een testament helpen om het vermogen op een gunstige manier te verdelen, zodat de eigen bijdrage in een zorginstelling lager blijft.

Bescherming van (stief)kinderen en andere kwetsbare groepen

• Samengestelde gezinnen: De wet kent geen standaardoplossing voor stiefkinderen of pluskinderen. Met een testament kunt u deze kinderen gelijkschakelen met uw eigen kinderen, zodat zij niet onbedoeld worden benadeeld.
• Minderjarigen: Wilt u dat uw kind onder 18 jaar pas op latere leeftijd toegang krijgt tot het erfdeel? Dan kunt u een bewindvoerder aanstellen die het geld beheert tot een bepaalde leeftijd of voor specifieke doelen (bijvoorbeeld studie).

De rol van de notaris en registratie

• Rechtsgeldigheid: Een testament is alleen rechtsgeldig als een notaris het opstelt en registreert in het Centraal Testamentenregister. Zelf iets opschrijven of in een kluis bewaren is niet bindend.
• Wilsbekwaamheid: De notaris controleert of u wilsbekwaam bent. Bij twijfel (bijvoorbeeld door ziekte of ouderdom) kan er om een medische verklaring worden gevraagd.

Jaarlijkse of regelmatige check

• Levensveranderingen: Misschien heeft u in het verleden een testament gemaakt, maar inmiddels bent u getrouwd, gescheiden, of zijn er (klein)kinderen geboren. Dan is het goed uw wensen opnieuw te bekijken.
• Flexibel en aan te passen: Een testament is geen vaststaand document. U kunt het op elk moment aanpassen, zolang u wilsbekwaam bent en de notaris bereid is een nieuwe akte op te stellen.

Samenhang met andere documenten

• Levenstestament: Dit regelt uw belangen tijdens uw leven, bijvoorbeeld als u door ziekte niet meer zelf kunt handelen. Het levenstestament is een aparte akte, maar vaak wél relevant om tegelijk met uw “gewone” testament te bespreken.
• Codicil: Voor kleine persoonlijke bezittingen (zoals sieraden of inboedel) kunt u aanvullingen maken in een codicil. Let wel: hier gelden strikte voorwaarden, en niet alle zaken zijn op die manier te regelen.

Meer weten? Lees ook Hoe werkt een testament binnen het Nederlandse recht? en Welke juridische aspecten spelen een rol bij een testament?.

Hoe werkt een testament in de praktijk?

Stel, u bent 45 jaar oud, samenwonend en niet getrouwd. U heeft twee stiefkinderen die bij u en uw partner in huis wonen, en één kind uit een eerdere relatie. Zonder testament zou het wettelijke erfrecht bepalen hoe uw nalatenschap wordt verdeeld: uw niet-geregistreerde partner zou niets erven, en uw kind uit een eerdere relatie erft automatisch (samen met eventuele familieleden) een deel. Uw stiefkinderen vallen dan volledig buiten de boot.

Door een testament te maken, legt u zelf vast hoe uw bezittingen verdeeld worden. U kunt bijvoorbeeld beslissen dat uw partner wel degelijk erfgenaam is, en dat uw stiefkinderen net zo veel erven als uw biologische kind. Misschien wilt u zelfs een legaat opnemen voor een goede vriend of een bepaald geldbedrag reserveren voor de studie van uw (stief)kinderen. Daarnaast kunt u een uitsluitingsclausule opnemen om te voorkomen dat een (ex-)partner van een van uw kinderen bij een latere scheiding meeprofiteert van de erfenis.

In de praktijk betekent dit dat u met de notaris in gesprek gaat over uw specifieke wensen. De notaris helpt u te begrijpen welke juridische mogelijkheden er zijn, bijvoorbeeld een tweetrapsmaking (eerst erft uw partner, daarna de kinderen) of bepaalde clausules om de erfbelasting te drukken. Zodra uw testament is opgesteld en ondertekend, wordt het vastgelegd in het Centraal Testamentenregister. Bij uw overlijden weten uw nabestaanden dan precies hoe de verdeling moet plaatsvinden.

Waarom is deze aanpak zo waardevol? Omdat u onnodige conflicten of financiële onzekerheid voor uw nabestaanden voorkomt. Zeker bij samengestelde gezinnen, ongetrouwde partners of bijzondere familieverhoudingen is een testament de sleutel tot duidelijkheid en rust voor iedereen die achterblijft.

Meer weten over specifieke gezinssituaties? Bekijk bijvoorbeeld  Hoe verhoudt een testament zich tot het wettelijke erfrecht? of Voorkom scheve gezichten: hoe regelt u uw erfenis eerlijk in een samengesteld gezin?.

Rond uw testament effectief af

Een testament is de hoeksteen van een goed geregelde nalatenschap. Of het nu gaat om speciale wensen voor uw (stief)kinderen, een schenking aan een goed doel of het benoemen van een executeur: met een testament bent u zeker van een zorgvuldige en persoonlijke verdeling.

Neem nu de volgende stap:

1. Schrijf u in voor een gratis lezing op locatie of volg onze online lezing over alles wat u moet weten rond het testament.
2. Maak een afspraak voor een gratis adviesgesprek met een van onze adviseurs aan huis.
3. Wij begeleiden u bij het ondertekenen van uw testament bij de notaris.

Waarom uw testament regelen met Erfrechtplan?

• Helder en visueel advies: Erfrechtplan legt alle mogelijkheden voor uw testament overzichtelijk uit, vaak ondersteund door grafische hulpmiddelen.
• Thuisbezoek: Onze adviseur komt vrijblijvend bij u thuis, zodat u uw testament in een vertrouwde omgeving kunt bespreken.
• Scherpe tarieven: Dankzij onze samenwerking met diverse notarissen bent u meestal net zo voordelig uit – of zelfs voordeliger – dan wanneer u alles zelf regelt.

Veelgestelde vragen (FAQ) en tips over een testament

Andere relevante artikelen

1. Wat houdt een testament precies in en waarom is het zo belangrijk?
2. Hoe werkt een testament binnen het Nederlandse recht?
3. Welke juridische aspecten spelen een rol bij een testament?
4. Wat is het verschil tussen een testament en een levenstestament?
5. Wie kan een testament laten opstellen en vanaf welke leeftijd?
6. Waarom zou u een testament moeten laten maken?
7. Wat gebeurt er als u overlijdt zonder testament?
8. Welke rol speelt de notaris bij het opstellen van een testament?
9. Kunt u zelf een testament schrijven, en is dat geldig?
10. Wat zijn de meest gestelde vragen over testamenten?
11. Is een codicil hetzelfde als een testament?
12. Hoe verhoudt een testament zich tot het wettelijke erfrecht?
13. Wat zijn digitale of ‘online’ testamenten en hoe werken deze?
14. Hoe kunt u beginnen met het regelen van uw testament?

Heeft u nog vragen? Schrijf u dan in voor een gratis (online) lezing of plan een vrijblijvend adviesgesprek aan huis. Zo ontdekt u stap voor stap hoe u uw testament het beste kunt regelen.