Wat is een kindsdeel?
Laatst bijgewerkt: 25-10-2025
Inleiding
Wanneer een ouder overlijdt, roept dat vaak vragen op over wat er precies voor kinderen overblijft. Daarbij speelt de term kindsdeel een belangrijke rol. Het kindsdeel is het deel van de nalatenschap waarop een kind wettelijk gezien recht heeft. Ouders en kinderen stellen ons regelmatig vragen over hoe het kindsdeel werkt. Welke rechten gelden er bij het kindsdeel? Wanneer wordt het kindsdeel uitbetaald? En wat betekent dit voor en wat betekent dit juridisch en belasting technisch? In dit artikel leggen we stap voor stap uit wat een kindsdeel is.
Wat is een kindsdeel?
Het kindsdeel is dat deel van de erfenis waarop een kind wettelijk gezien recht heeft wanneer één van de ouders overlijdt. Als één van de ouders overlijdt hebben de echtgenoot (of de geregistreerd partner) en de kinderen allemaal recht op een gelijk deel van de nalatenschap. Het gedeelte van een kind wordt het kindsdeel genoemd.
Stel dat een ouder overlijdt en er zijn een partner en twee kinderen. De nalatenschap bedraagt € 90.000. Dan wordt deze volgens de wet verdeeld in drie gelijke delen:
- Partner: € 30.000
- Kind 1: € 30.000
- Kind 2: € 30.000
Elk kind heeft dus recht op € 30.000 als kindsdeel.
In de praktijk ontvangt een kind dit geld vaak niet meteen. Als er nog een ouder leeft, geldt meestal de wettelijke verdeling. Dat betekent dat de langstlevende ouder alle bezittingen en schulden in handen krijgt. Deze kan dan blijven wonen en leven zoals voorheen. De kinderen krijgen een vordering op de langstlevende ouder ter grootte van hun kindsdeel.
De kinderen kunnen deze vordering pas opeisen als de langstlevende ouder overlijdt, failliet gaat of als in het testament andere voorwaarden zijn opgenomen. Tot dat moment is het kindsdeel dus een recht op papier met een geldwaarde die vaststaat, maar nog niet wordt uitgekeerd.
Kort gezegd:
Het kindsdeel is het wettelijke erfdeel van een kind: het recht op (een deel van) de nalatenschap van een ouder, die vaak pas later beschikbaar komt.
Wilt u meer weten over kindsdelen, onterven en testamenten? Schrijf u dan gratis in voor onze online lezing of bezoek een lezing op locatie.
Wat is het verschil tussen het kindsdeel en de legitieme portie?
De termen kindsdeel en legitieme portie worden vaak door elkaar gehaald, maar ze betekenen iets heel anders.
Een kindsdeel ontstaat wanneer een kind erfgenaam is. Het kind krijgt dan een deel van de nalatenschap — in geld, goederen of als vordering — omdat het volgens de wet (of een testament) meedeelt in de erfenis.
Het kindsdeel hoort dus bij de normale verdeling van de erfenis: het kind is daadwerkelijk erfgenaam.
De legitieme portie speelt pas een rol als een kind onterfd is. Of wanneer het minder krijgt dan waar het volgens de wet recht op zou hebben (bijvoorbeeld door clausules uit het testament).
In dat geval kan het kind een geldvordering instellen op de nalatenschap: de legitieme portie. Deze legitieme portie is de helft van het wettelijke erfdeel (het kindsdeel).
Belangrijk: bij de legitieme portie heeft het kind geen erfgenamenstatus — het krijgt geen spullen of eigendom, maar alleen een geldbedrag.
Samenvattend verschil:
| Aspect | Kindsdeel | Legitieme portie |
|---|---|---|
| Definitie | Het wettelijke erfdeel van een kind dat erfgenaam is. | Een geldvordering van een (gedeeltelijk) onterfd kind op de nalatenschap. |
| Wanneer van toepassing | Bij de normale verdeling van de nalatenschap als het kind erfgenaam is (wet of testament). | Als het kind onterfd is of minder krijgt dan het wettelijk erfdeel. |
| Juridische positie | Erfgenaam: deelt mee in goederen en/of krijgt een vordering (bij wettelijke verdeling). | Geen erfgenaam: slechts recht op uitbetaling van een bedrag. |
| Aard van het recht | Erfdeel in goederen of geld, vaak als vordering op de langstlevende. | Alleen geldvordering, geen recht op specifieke goederen. |
| Omvang/hoogte | Volledig wettelijk erfdeel (bijv. 1/3 bij partner + 2 kinderen, zonder testament). | De helft van het wettelijk erfdeel (minimale aanspraak van het kind). |
| Opeisbaarheid | Vaak uitgesteld tot overlijden langstlevende of andere voorwaarden (testament/faillissement). | Na inroepen van de legitieme portie en na vaststelling van de legitimaire massa. |
| Invloed testament | Kan de verdeling/opeisbaarheid wijzigen, maar kind blijft erfgenaam (tenzij onterfd). | Bestaat juist bij/door onterving; voorwaarden kunnen de berekening beïnvloeden. |
| Erfbelasting | Belasting over de verkrijging; vaak aangegeven/voorgeschoten door langstlevende. | Ook belast als erfrechtelijke verkrijging (geldvordering) binnen vrijstellingen/tarieven. |
| Termijnen | Geen specifieke korte termijn om “aan te zeggen” als erfgenaam. | Moet tijdig worden ingeroepen (o.a. verjaringstermijn; in de praktijk vaak 5 jaar na overlijden). |
| Praktisch voorbeeld | Kind is erfgenaam en heeft een vordering op langstlevende die bij diens overlijden opeisbaar wordt. | Onterfd kind eist legitieme portie op en ontvangt een geldbedrag uit de nalatenschap. |
Kort samengevat:
Een kindsdeel is het erfdeel van een kind dat wel erfgenaam is.
Een legitieme portie is het minimumbedrag waarop een onterfd kind altijd recht houdt — ook al staat het niet in het testament.
Lees meer over dit onderwerp in ons artikel “Wat gebeurt er als u een kind onterft?” of ontdek hoe u een testament opstelt om de verdeling goed vast te leggen.
Wanneer wordt het kindsdeel uitgekeerd?
Bij de wettelijke verdeling krijgt de langstlevende ouder de gehele nalatenschap in eigendom. De kinderen krijgen hun kindsdeel niet direct, zij krijgen een vordering op de langstlevende ouder. Dit is een recht op papier.
Pas wanneer de langstlevende ouder overlijdt kan het kind het kindsdeel opeisen.
Er zijn ook situaties waarin het kindsdeel eerder opeisbaar wordt — bijvoorbeeld wanneer het testament dit bepaalt, of wanneer de langstlevende ouder financieel niet meer in staat is om aan de verplichtingen te voldoen.
Lees hierover meer in ons artikel: “Kindsdeel opeisen: wanneer mag dat?”
Kindsdeel en erfbelasting
Kinderen betalen erfbelasting over hun kindsdeel, ook als zij het pas later ontvangen. De erfbelasting wordt in de praktijk betaalt door de langstlevende ouder. Deze ouder (of de executeur) doet dan belastingaangifte en betaalt de belasting namens de kinderen. Kinderen een eigen vrijstelling van erfbelasting. Deze vrijstelling bedraagt in 2025 ruim € 25.000. Over het bedrag van het kindsdeel boven deze vrijstelling moet erfbelasting worden betaald.
Praktische tips bij het regelen van een kindsdeel
- Laat de nalatenschap goed vastleggen door een notaris of erfrechtspecialist.
- Documenteer de waarde van de nalatenschap (bezittingen, schulden, schenkingen).
- Maak duidelijke afspraken met alle erfgenamen om latere misverstanden te voorkomen.
- Overweeg een testament om specifieke wensen of uitzonderingen vast te leggen.
Door een goed testament op te stellen kunt u familieruzies, belastingproblemen en onduidelijkheden over de kindsdelen voorkomen.
Conclusie
Het kindsdeel speelt een belangrijke rol het Nederlandse erfrecht. Het kindsdeel is het deel van de erfenis waarop het kind als erfgenaam recht heeft als er geen testament is. U kunt met een testament afwijken van het kindsdeel en een andere verdeling maken of andere erfgenamen toevoegen. Een kind houdt echter altijd recht op de legitieme portie.
Met deskundig advies van Erfrechtplan kunt u deze kwesties helder en eerlijk regelen. Zo weet u zeker dat de verdeling van uw nalatenschap goed wordt vastgelegd en dat uw kinderen krijgen waar zij recht op hebben.
Meer weten over erfrecht, testamenten, levenstestamenten? Schrijf u dan gratis in voor onze online lezing of bezoek een lezing op locatie. Wilt u specifiek weten wat een goed testament voor u kan betekenen? Maak dan en vrijblijvende afspraak met één van onze erfrechtspecialisten.
Veelgestelde vragen over kindsdeel
- Wat is het verschil tussen kindsdeel en legitieme portie?
Het kindsdeel is het deel waarop een kind normaal recht heeft uit de wet of een testament als erfgenaam. De legitieme portie is de vordering van een onterfd kind op de nalatenschap, doorgaans de helft van zijn wettelijk erfdeel.
- Kun je je kindsdeel eerder opeisen?
In het algemeen niet direct na overlijden van de ouder. Het wordt meestal opeisbaar wanneer de langstlevende ouder overlijdt of in bijzondere omstandigheden (zoals faillissement) verkeert.
- Hoe lang blijft mijn recht op een kindsdeel geldig?
Het erfdeel vervalt in principe niet door verjaring zolang u erfgenaam bent. Wel geldt dat de vordering van een kind op een nalatenschap tijdig moet worden uitgeoefend en dat er in sommige gevallen termijnen gelden voor de legitieme portie (bijvoorbeeld vijf jaar).
- Heeft een testament invloed op het kindsdeel?
Ja. Met een testament kan een ouder de verdeling anders regelen dan de wettelijke verdeling, maar het kind behoudt in elk geval zijn bescherming via de legitieme portie. Ook kunnen extra voorwaarden voor opeisbaarheid worden opgenomen.
Een goed testament en levenstestament geeft uw familie rust.
Meer dan 300.000 anderen gingen u voor
Meer weten over testamenten?
Volg onze gratis lezing
Hulp nodig bij uw testament?