Erfenis zonder testament

Wie erft er als u geen testament heeft opgesteld?

Als er geen testament is, gaat de erfenis volgens de wettelijke verdeling. Die verdeling volgens het erfrecht is als volgt:

• Eerste orde erfgenamen: echtgenoot/geregistreerd partner en kinderen (en als de kinderen niet meer leven: de kleinkinderen).
  • Gehuwde of geregistreerde partner en kinderen erven samen.
  • De partner krijgt alle goederen, de kinderen krijgen een geldvordering (wettelijke verdeling).
  • Kinderen uit een eerdere relatie tellen gewoon mee.
  • Kleinkinderen erven alleen bij plaatsvervulling, als een kind is overleden.
  • Let op: samenwoners en stiefkinderen erven niets zonder testament.

• Tweede orde erfgenamen: ouders, broers en zussen
  • Alleen als er geen partner of (klein)kinderen zijn.
  • Ouders krijgen elk een deel; de rest gaat naar broers en zussen.

• Derde orde erfgenamen: grootouders
  • Als er geen erfgenamen in de eerste of tweede orde zijn.

• Vierde orde: overgrootouders
  • Komt vrijwel nooit voor, maar als ook de grootouders er niet meer zijn, maar de overgrootouders wel, erven zij.

• Tot slot: de Staat
  • Wanneer niemand aanspraak maakt, vervalt de erfenis aan de Nederlandse Staat.

Hoe werkt de wettelijke verdeling zonder testament?

De erfgenamen in de eerste orde erven alles. Oftewel: de partner en kinderen erven dan samen. Uw partner krijgt alle goederen en schulden, maar de kinderen krijgen een vordering op uw partner, ter waarde van hun erfdeel, die pas opeisbaar is als uw partner overlijdt. Leven er geen erfgenamen uit de eerste orde, dan erven de erfgenamen uit de tweede orde alles. Is er niemand uit de tweede orde meer, dan erven de erfgenamen uit de derde orde alles, enzovoorts.

Wilt u zelf bepalen hoe uw erfenis verdeeld wordt? Dat begrijpen wij als geen ander

Wat zijn de risico’s van erven zonder testament?

Het grootste risico is dat de uitkomst niet aansluit bij wat u eigenlijk voor uw nabestaanden voor ogen heeft. Zonder testament laat u belangrijke beslissingen aan de wet over. Dit kan leiden tot onbedoelde of onpraktische gevolgen, zoals:

• Hogere erfbelasting dan nodig. Bij overlijden zonder testament erven uw partner (indien gehuwd of geregistreerd partner) en kinderen automatisch samen (de kinderen alleen in de vorm van een geldvordering ter grootte van hun erfdeel). Maar de kans is groot dat er meer belasting moet worden betaald dan nodig. Met een goed testament – bijvoorbeeld met een opvullegaat – kunt u dit juist voorkomen.
• Stiefkinderen die niets erven, ook al maakt u daar in uw dagelijks leven geen onderscheid in. Zij zijn geen wettelijke erfgenamen.
• Geen regeling voor minderjarige kinderen, waardoor een rechter beslist over voogdij of het beheer van hun erfdeel.
• Kans dat uw vermogen via een kind bij de ‘koude kant’ terechtkomt. Bijvoorbeeld als uw kind overlijdt en diens partner vervolgens uw erfenis erft. Dit kunt u voorkomen met een uitsluitingsclausule.
• Geen mogelijkheid om uw zorgkosten te beperken. Denk aan de WLZ-clausule, waarmee u voorkomt dat uw spaargeld meetelt voor de eigen bijdrage in een zorginstelling.

U ziet: het wettelijk erfrecht is een basisregeling, maar het biedt geen bescherming op maat. Met een testament zorgt u ervoor dat uw nalatenschap écht past bij uw persoonlijke situatie.

Waarom een testament zekerheid geeft

Een testament geeft duidelijkheid. U bepaalt zelf wie erft, wat ze ontvangen, en onder welke voorwaarden. U voorkomt dat de wettelijke verdeling niet bij uw wensen past. Denk bijvoorbeeld aan het toevoegen van stiefkinderen als erfgenaam, het verminderen of uitsluiten van erfbelasting via een opvullegaat, of het benoemen van een executeur die de afwikkeling in goede banen leidt. Ook als u bepaalde erfgenamen wilt onterven, of juist iemand extra wilt beschermen, kan dat via een testament. Kortom: een testament zorgt ervoor dat u bepaalt, niet het algemene erfrecht.

Meer weten over het opstellen van een testament?

Volg een testament-lezing bij u in de buurt

In 5 stappen naar duidelijkheid met een testament

Het opstellen van een testament gebeurt altijd bij een notaris. Maar voordat u daarheen gaat, is het goed om uzelf goed in te lezen. Eigenlijk kunt het voor het opstellen van een testament in de praktijk het beste vijf stappen doorlopen.

Wilt u het goed regelen? Begin met heldere uitleg

Zonder testament neemt de wet het van u over. Maar niemand kent uw situatie zo goed als uzelf. Door uw wensen vast te leggen in een testament, voorkomt u onduidelijkheid en ongemak voor uw nabestaanden.

Veelgestelde vragen over erfenis zonder testament