Voogdij en samengesteld gezin: wat gebeurt er met uw kinderen als u overlijdt?

Wanneer u in een samengesteld gezin leeft, kan de gezinssamenstelling behoorlijk complex zijn. U heeft bijvoorbeeld biologische kinderen, stiefkinderen, of kinderen waarover u gedeeltelijk het gezag deelt. De vraag die veel ouders zich niet altijd stellen, maar die ontzettend belangrijk is: wie zorgt er voor uw kinderen als u er zelf niet meer bent?

Zonder een duidelijke regeling kan een rechter de voogdij bepalen. Dit is niet altijd in lijn met uw wensen. In een samengesteld gezin speelt hierbij een extra factor: de (stief)band tussen uw partner en de kinderen. Is uw partner formeel ouder of verzorger, of ziet de wet hem/haar slechts als ‘derde’?

In dit artikel leest u:

• Waarom u een voogdijregeling nodig heeft, ook als u denkt dat het ‘vanzelf goedkomt’.
• Hoe de wet omgaat met stiefkinderen en voogdij.
• Hoe u met een testament of levenstestament kunt regelen wat er met uw (stief)kinderen gebeurt als u overlijdt.

Bent u niet getrouwd en heeft u een samengesteld gezin? Lees ook: Samenwonend met kinderen uit een eerdere relatie? Dit zijn de risico’s zonder testament

Hoe is voogdij wettelijk geregeld?

In Nederland is het ouderlijk gezag meestal bij beide biologische ouders belegd. Wanneer één van beide ouders overlijdt, gaat het gezag in principe automatisch naar de overblijvende ouder (mits deze ook het gezag had). Maar in een samengesteld gezin kan het ingewikkelder zijn:

1. Stiefouder zonder officieel gezag
   • Als uw partner geen juridisch ouder is, heeft hij of zij geen automatisch recht op voogdij.
   • Dit geldt zelfs wanneer u al jaren samenwoont en uw stiefkinderen u zien als ‘bonusouder’.
2. Ex-partner als gezaghebbende ouder
   • Heeft uw ex-partner ook gezag? Dan gaat het gezag na uw overlijden naar uw ex-partner.
   • Dit kan soms ongewenste situaties veroorzaken, zeker als de verstandhouding met uw ex-partner niet goed is of als de kinderen vooral bij u en uw nieuwe partner wonen.
3. Geen ouder met gezag meer in beeld
   • Als er geen levende (of geschikte) ouder met gezag meer is, bepaalt de kinderrechter wie de voogdij krijgt.
   • De rechter houdt uiteraard rekening met het belang van het kind, maar uw wensen als overledene worden alleen meegenomen als u die vooraf duidelijk heeft vastgelegd.

Wilt u weten hoe het zit met de erfenis van uw stiefkind(eren)? Lees dan: Stiefkinderen en erfrecht: wanneer erven zij wél en wanneer niet?

Voorbeeld: Wat kan er misgaan zonder voogdijregeling?

Stel, Anne en Mark wonen samen in een samengesteld gezin. Anne heeft twee kinderen (Lisa en Bram) uit haar vorige huwelijk. Mark heeft geen biologische kinderen, maar zorgt al jaren mee voor Lisa en Bram.

• Anne heeft het ouderlijk gezag over Lisa en Bram; hun biologische vader is uit beeld en heeft formeel geen gezag meer.
• Mark is in de praktijk de ‘bonusvader’, maar heeft geen juridisch gezag.
• Anne heeft géén testament waarin zij een voogd benoemt.

Wat gebeurt er als Anne overlijdt?

1. De kinderen hebben geen andere wettelijke ouder meer, want hun vader had geen gezag.
2. De kinderrechter moet beslissen wie de voogd wordt.
3. Mark staat niet automatisch bovenaan, omdat hij geen biologische of wettelijke ouder is.
4. Het kan gebeuren dat de rechtbank een voogd benoemt uit Anne’s familie, zelfs als de kinderen liever bij Mark blijven en hij hen al jaren opvoedt.

Resultaat:

• Lisa en Bram moeten mogelijk verhuizen, weg bij Mark.
• Mark heeft geen wettelijke mogelijkheden om hun verzorging en opvoeding voort te zetten, tenzij de rechter hem erkent als voogd.

Met een testament of een aparte voogdijregeling had Anne kunnen vastleggen dat Mark de voogdij krijgt.

Vraagt u zich ook af wie beslist over uw financiën of medische zaken bij wilsonbekwaamheid? Lees dan: Levenstestament en samengesteld gezin: wie beslist als u dat niet meer kunt?

Voordelen van Erfrechtplan: Hoe regelt u voogdij en testament samen

Het benoemen van een voogd kan vaak eenvoudig in uw testament. Zo voorkomt u dat de rechter een besluit neemt dat niet aansluit bij uw wensen. Bij Erfrechtplan helpen wij u om:

1. Heldere uitleg te krijgen: wij leggen zonder juridisch jargon uit wat voogdij voor uw situatie betekent.
2. De juiste keuzes te maken: wilt u dat uw stiefouder-partner de kinderen onder zijn/haar hoede krijgt? Of liever een andere familielid?
3. Scherpe tarieven te ontvangen door onze samenwerking met notarissen.
4. Compleet ontzorgd te worden: van advies thuis tot en met het ondertekenen bij de notaris.

Wilt u ook de (financiële) toekomst van uw partner en kinderen veiligstellen? Bekijk dan ons artikel Voorkom scheve gezichten: hoe regelt u uw erfenis eerlijk in een samengesteld gezin?

Leg uw voogdijregeling op tijd vast

Zeker in een samengesteld gezin is een duidelijke voogdijregeling van groot belang. Zonder regeling kan er veel misgaan als u onverwacht komt te overlijden:

• Uw stiefkinderen kunnen uit huis worden geplaatst bij familie of een ex-partner, terwijl u liever had gewild dat uw huidige partner voor hen zorgt.
• De rechtbank kan beslissingen nemen die niet passen bij uw persoonlijke situatie.

Regel daarom tijdig wie de voogdij krijgt in uw testament of via een aparte akte. Zo weet u zeker dat uw kinderen (en stiefkinderen) goed terechtkomen.

Wat kunt u nu doen?

📌 Schrijf u nu in voor een gratis lezing bij u in de buurt of volg onze online lezing!
📌 Liever direct persoonlijk advies? Vraag een gratis adviesgesprek aan met een van onze specialisten bij u thuis.

FAQ: Veelgestelde vragen over voogdij in een samengesteld gezin