Een kind onterven. Hoe doet u dat?
Laatst bijgewerkt: 14-08-2025
Een kind onterven, hoe werkt dat?
Uitleg zonder oordeel.
Het onterven van een kind is een ingrijpende beslissing. Toch komt het vaker voor dan u denkt. Of het nu gaat om een verstoorde relatie, een andere verdeling van uw nalatenschap of bescherming van andere erfgenamen: u kunt het onterven van een kind alleen goed regelen via een testament. Maar wat mag er precies wel, wat niet, en wat zijn de gevolgen voor het onterfde kind?
In dit artikel leggen we alles uit wat u moet weten over het onterven van een kind. Ook gaan we in op de zogeheten legitieme portie, de rechten van het onterfde kind en hoe u problemen in de toekomst kunt voorkomen.
Liever uitleg van mens tot mens?
Volg een gratis testament-lezing
Wat betekent het om een kind te onterven?
Onterven betekent dat u via een testament een kind uitsluit van uw erfenis. Dit moet u vastleggen bij de notaris. Zonder testament erft een kind namelijk automatisch via het wettelijk erfrecht. Alleen als u in een testament expliciet opneemt dat een kind onterfd is, wordt deze uitgesloten van uw nalatenschap. Belangrijk: onterven betekent niet dat het kind volledig rechteloos is. Kinderen hebben wettelijk gezien altijd recht op een deel van de erfenis, dat is de legitieme portie
Wat is de legitieme portie?
Kinderen kunnen bij onterving een beroep doen op hun legitieme portie. Dit is een geldvordering ter grootte van de helft van het erfdeel dat zij normaal zouden krijgen – wat ook wel het kindsdeel wordt genoemd.
Goed om te weten over de legitieme portie:
- De legitieme portie is een geldvordering, geen recht op spullen of woning.
- Alleen biologische of erkende kinderen (en kleinkinderen bij plaatsvervulling) hebben recht op de legitieme portie.
- Het kind moet dit zelf actief opeisen binnen vijf jaar na overlijden.
- De legitieme portie is pas opeisbaar na overlijden van de langstlevende ouder (bij wettelijke verdeling).
- Schulden van de overledene worden eerst afgetrokken van de erfenis.
Wilt u meer weten over de legitieme portie? U leest erover in ons artikel: De legitieme portie: het recht van een onterfd kind.
Wel of niet vastleggen waarom u een kind onterft
De redenen om een kind te onterven kunnen sterk uiteenlopen. Soms is er jarenlang geen contact meer, is er sprake van ernstig wangedrag of willen ouders hun erfenis afstemmen op eerdere steun aan andere kinderen. Hoewel de wet geen eisen stelt aan de motivatie voor onterving, is het in de praktijk vaak verstandig om deze keuze kort toe te lichten. Dat kan bijvoorbeeld in een aparte brief of in een codicil die bij het testament wordt bewaard. Door uw beweegredenen helder te formuleren, verkleint u de kans op juridische procedures of familieruzies na uw overlijden. Ook helpt het nabestaanden en de executeur om uw besluit beter te begrijpen en uit te voeren.
Herroepen of aanpassen onterving
Zolang u leeft en wilsbekwaam bent, kunt u uw testament op elk moment herroepen of aanpassen. Dit geldt ook als u eerder een kind hebt onterfd. U kunt ervoor kiezen de onterving te verzachten, te bekrachtigen of in zijn geheel te verwijderen. Bespreek elke wijziging met een notaris, zodat deze juridisch correct wordt vastgelegd en geen ruimte laat voor interpretatie of discussie na uw overlijden.
Hoe werkt het onterven van een kind?
Het onterven van een kind vraagt om zorgvuldigheid. Niet alleen juridisch, maar ook emotioneel. De volgende stappen helpen u om uw wensen helder vast te leggen en problemen voor later te voorkomen.
| Stap | Toelichting |
|---|---|
| 1. Verdiep u in de mogelijkheden | Begin met betrouwbare informatie. Een gratis lezing van Erfrechtplan geeft u snel inzicht in wat juridisch wel en niet mogelijk is bij onterving. |
| 2. Plan een oriënterend gesprek met een erfrechtspecialist | Plan een oriënterend gesprek in met een erfrechtspecialist. Deze kan u helpen om uw situatie in kaart te brengen en alle opties door te nemen. |
| 3. Ondertekenen bij de notaris | Alles wordt door de erfrechtspecialist voor u geregeld met de notaris. U hoeft alleen nog langs om te ondertekenen. |
| 4. Voeg eventueel een toelichting toe | Een korte, zakelijke toelichting (bijvoorbeeld in een codicil) kan misverstanden en conflicten helpen voorkomen. Dit hoeft niet in het testament zelf te staan. |
| 5. Zorg dat uw keuzes bekend zijn bij vertrouwelingen | Bespreek uw keuzes met uw partner, andere kinderen of vertrouwenspersoon. Zo voorkomt u dat uw testament als een verrassing komt en geeft u de executeur houvast. |
Voorbeeld in de praktijk: Mevrouw de Groot
Mevrouw De Groot, een weduwe van 72, had al jaren geen contact meer met haar oudste zoon. De relatie was jarenlang gespannen en contactpogingen van haar kant liepen steeds op niets uit. Ze wilde meer te weten komen over onterving, dus volgde ze een testament-lezing van Erfrechtplan. Door de lezing werd haar duidelijk dat ze via een testament haar nalatenschap volledig kon afstemmen op haar wensen, ook in haar complexe familiesituatie.
Na de lezing besloot ze een vrijblijvende afspraak te maken met de erfrechtspecialist. In overleg met die specialist liet ze een testament opstellen waarin ze haar oudste zoon onterfde. Tegelijkertijd schreef ze een brief aan haar zoon, waarin ze haar redenen uiteenzette. Die brief werd niet opgenomen in het testament zelf, maar wel als bijlage bewaard.
“Het is een moeilijk proces om aan te gaan, maar sinds ik het helemaal heb vastgelegd, is er een grote last van mijn schouders gevallen,” aldus mevrouw de Groot.
Wilt u een kind onterven? Laat u dan goed adviseren
Het uitsluiten van een kind uit uw erfenis is een ingrijpende keuze. Bij Erfrechtplan begeleiden we u bij het opstellen van een goed testament. Zo voorkomt u onduidelijkheid, familieruzie of juridische procedures.
Veelgestelde vragen over onterven
- Kan ik één kind onterven en de rest niet?
Ja, dat kan. U bent vrij om zelf te bepalen wie u in uw testament tot erfgenaam benoemt. U kunt er dus voor kiezen om alleen één kind uit te sluiten en andere kinderen of erfgenamen wel te laten erven.
- Is het verplicht om mijn reden voor onterving te vermelden?
Nee, dat is niet verplicht. Maar in de praktijk blijkt dat een korte toelichting juridische procedures of familieruzies kan helpen voorkomen. U kunt deze toelichting in een aparte brief of bijlage vastleggen, los van het testament.
- Hoe lang heeft een kind om de legitieme portie op te eisen?
Een onterfd kind moet binnen vijf jaar na het overlijden van de erflater zelf actie ondernemen. Als deze termijn verstreken is en er geen beroep is gedaan op de legitieme portie, vervalt dit recht.
- Kan ik een stiefkind onterven?
Stiefkinderen hebben wettelijk gezien geen recht op een erfdeel, tenzij u ze expliciet opneemt in uw testament. U hoeft een stiefkind dus niet formeel te onterven; zonder testament erven ze sowieso niets.
- Is een codicil voldoende om een kind te onterven?
Nee. Een codicil is alleen geldig voor bepaalde zaken zoals sieraden of inboedel. Voor onterving is een notarieel testament vereist. Alleen daarin kunt u iemand formeel uitsluiten van uw nalatenschap.
- Moet ik mijn andere kinderen informeren over de onterving?
Dat is niet verplicht, maar het kan wel verstandig zijn. Door uw keuzes vooraf toe te lichten aan andere erfgenamen voorkomt u dat het testament als een verrassing komt, met mogelijke spanningen of conflicten tot gevolg.
- Kan een kind het testament aanvechten?
Ja, een kind kan het testament aanvechten als er vermoedens zijn van dwang, misleiding of wilsonbekwaamheid van de erflater. Een heldere motivatie en een goed vastgelegd testament verkleinen deze kans aanzienlijk.
- Wat is het verschil tussen het kindsdeel en de legitieme portie?
Het kindsdeel is het volledige erfdeel waarop een kind recht heeft als wettelijk erfgenaam, bijvoorbeeld 1/3 bij drie kinderen. De legitieme portie is het minimale deel waar een onterfd kind nog recht op heeft: dat is de helft van het kindsdeel, dus bij drie kinderen gaat dat dan om 1/6. Dit deel moet in geld worden uitgekeerd en geeft geen recht op spullen of andere bezittingen uit de nalatenschap.
- Kan ik een eerder genomen besluit tot onterving herroepen of aanpassen?
Ja. Zolang u leeft en wilsbekwaam bent, kunt u uw testament op elk moment herroepen of aanpassen.