Wat is erfbelasting?

Erfbelasting: waarom is het relevant?

Erfbelasting is een belasting die u betaalt over een ontvangen erfenis. De hoogte van deze belasting is afhankelijk van de relatie met de overledene en de waarde van de nalatenschap. Door tijdig na te denken over uw testament of levenstestament en mogelijke vrijstellingen, kunt u de belastinglast vaak verlagen.

Veel mensen realiseren zich niet hoeveel erfbelasting zij (of hun nabestaanden) uiteindelijk betalen, en wat u zelf kunt doen om deze belasting te beperken. In dit artikel ontdekt u in begrijpelijke taal wat erfbelasting is, wanneer en waarom u ermee te maken krijgt en hoe u kunt zorgen voor een optimaal testament.

De basis van erfbelasting: hoe werkt het precies?

Wat is erfbelasting?

Erfbelasting (vroeger ook wel successierecht genoemd) is de belasting die de Belastingdienst heft over wat u ontvangt uit een nalatenschap. Deze nalatenschap kan bestaan uit geld, onroerend goed, beleggingen of andere bezittingen. Nadat iemand overlijdt, moet doorgaans aangifte erfbelasting worden gedaan. De executeur – een persoon die in het testament wordt aangewezen om de nalatenschap af te wikkelen – verzorgt meestal deze aangifte.

Wie moet erfbelasting betalen?

Iedere erfgenaam die uit een nalatenschap ontvangt, kan worden aangeslagen voor erfbelasting. Dit kunnen kinderen, partners, kleinkinderen of andere familieleden zijn, maar ook goede doelen of vrienden komen in aanmerking als zij in het testament zijn benoemd. De hoogte van de erfbelasting varieert op basis van:

1. De familierelatie met de overledene (partners en kinderen betalen in de regel minder dan verdere familie).
2. De omvang en waarde van de erfenis (des te groter de nalatenschap, des te hoger de belasting).
3. Eventuele vrijstellingen (bepaalde groepen erfgenamen hebben recht op een vrijstelling, bijvoorbeeld de partner).

Welke tarieven gelden er?

De Belastingdienst hanteert oplopende tarieven voor de erfbelasting. Grofweg geldt: hoe groter de erfenis, des te hoger het percentage dat u betaalt. Daarnaast maakt het uit of u partner, kind of een andere erfgenaam bent. Wilt u precies weten welke vrijstellingen en tarieven er gelden? Dan is het verstandig om de actuele regels te bekijken. Een handige bron is ons artikel Tarieven en vrijstellingen erfbelasting 2025, waarin u een duidelijk overzicht vindt.

Wanneer aangifte doen?

In de meeste gevallen moet de aangifte erfbelasting gedaan worden binnen acht maanden na het overlijden. De executeur of erfgenamen ontvangen hier doorgaans bericht over van de Belastingdienst. Snel en nauwkeurig handelen is belangrijk, want een te late of onjuiste aangifte kan leiden tot boetes of belastingrente.

Voorbeeld uit de praktijk: de nalatenschap van de heer De Vries

Stel: de heer De Vries is onlangs overleden. Hij laat een erfenis na ter waarde van 300.000 euro. Zijn twee kinderen zijn de enige erfgenamen. Omdat zij directe afstammelingen zijn, gelden voor hen hogere vrijstellingen en lagere tarieven dan bijvoorbeeld een neef of vriendin zou betalen.

1. Omvang en waarde: De totale waarde van de erfenis is 300.000 euro.
2. Familierelatie: Het gaat om een ouder-kindrelatie, wat gunstigere tarieven en een hogere vrijstelling betekent.
3. Eventuele testamentaire bepalingen: In het testament kan opgenomen zijn dat de kinderen ieder voor de helft erven (dus 150.000 euro per kind).

De executeur bekijkt hoe hoog de erfbelasting is. Eerst worden de vrijstellingen verrekend. De kinderen moeten vervolgens over het meerdere belasting betalen. Als de heer De Vries, tijdens zijn leven, een slimme schenkstrategie had toegepast of een testament met bijvoorbeeld een opvullegaat had laten opstellen, hadden de kinderen mogelijk minder erfbelasting hoeven te betalen.

Bent u benieuwd naar manieren om erfbelasting te verminderen? Lees dan ons artikel Hoe bespaar ik erfbelasting? voor meer informatie.

Voordelen van Erfrechtplan: hoe wij u kunnen helpen

Erfrechtplan is gespecialiseerd in het adviseren over testamenten en levenstestamenten. Wij werken samen met notarissen door heel Nederland en bieden onder meer de mogelijkheid om een gratis adviesgesprek bij u thuis te plannen. Daarbij zorgen wij voor een heldere, grafische uitleg, zodat ingewikkelde (juridische) regels overzichtelijk worden gepresenteerd.

1. Heldere uitleg: U ontvangt een duidelijke, begrijpelijke toelichting, zonder overbodig juridisch jargon.
2. Thuisbezoek: Onze adviseur komt bij u langs, zodat u in alle rust uw wensen en vragen kunt bespreken.
3. Scherpe tarieven: Door onze samenwerking met een landelijk netwerk van notarissen kunnen wij vaak een concurrerend tarief bieden.

Dankzij onze werkwijze kunnen wij u helpen om kostbare valkuilen te vermijden, zoals een onnodig hoge erfbelasting of een onduidelijke regeling voor (stief)kinderen. Veel mensen denken niet op tijd aan het opstellen of aanpassen van een testament, waardoor zij uiteindelijk hun nabestaanden met een ongewenste fiscale rekening achterlaten. Door tijdig advies in te winnen, bespaart u uw familie of naasten dergelijke zorgen.

Neem nu actie om erfbelasting te besparen

Erfbelasting betaalt u wanneer u een erfenis ontvangt. De hoogte hangt af van de waarde van de nalatenschap en de relatie tot de overledene. Door tijdig te bekijken hoe uw testament is ingericht en welke vrijstellingen van toepassing zijn, kunt u vaak veel geld besparen of problemen voor uw nabestaanden voorkomen. Het is verstandig om hierbij een expert in te schakelen.

Wilt u meer weten of direct aan de slag?

• Schrijf u in voor een gratis lezing op locatie om in een informele setting meer te ontdekken over testamenten en levenstestamenten.
• Heeft u liever online informatie? Dan kunt u zich ook aanmelden voor onze gratis online lezing.
• Wilt u meteen uw persoonlijke situatie bespreken? Vraag dan een gratis adviesgesprek aan met een van onze adviseurs. Wij komen graag bij u thuis langs.

Veelgestelde vragen over erfbelasting

Vraag 1: Kan ik erfbelasting besparen door tijdens mijn leven te schenken?
Ja, dat kan. Door tijdens uw leven (periodiek) bedragen te schenken, kunt u uw nalatenschap verlagen. Zo hoeft er uiteindelijk minder erfbelasting te worden betaald. Er gelden wel bepaalde voorwaarden voor vrijstellingen en drempels. Ook is het belangrijk de schenkbelastingregels te kennen. Lees hier meer over in ons artikel Schenking geld.

Vraag 2: Wanneer ben ik erfbelasting verschuldigd over een nalatenschap?
U bent erfbelasting verschuldigd zodra u een deel van de erfenis ontvangt dat boven de vrijgestelde drempel uitkomt. De hoogte van de vrijstelling is afhankelijk van uw relatie tot de overledene. U doet gezamenlijk met de andere erfgenamen of via de executeur aangifte bij de Belastingdienst.

Vraag 3: Heeft het nut om enkel een codicil op te stellen in plaats van een volledig testament?
Een codicil is een onderhands document dat u zelf kunt opstellen, maar het is beperkt geldig voor bijvoorbeeld persoonlijke bezittingen, kleding en sieraden. U kunt er geen erfgenamen in benoemen of fiscale regelingen in vastleggen. Wilt u echt invloed uitoefenen op de hoogte van de erfbelasting of de verdeling van uw bezittingen, dan is een notarieel testament essentieel. Meer daarover leest u in ons artikel Verschil codicil en testament.

Vraag 4: Hoe snel moet de aangifte erfbelasting worden ingediend?
In principe moet de aangifte erfbelasting binnen acht maanden na het overlijden worden gedaan. De Belastingdienst stuurt meestal een brief met het verzoek tot aangifte. Als u verwacht dat deze termijn te krap is, kunt u uitstel aanvragen. Doe dit tijdig om boetes of belastingrente te voorkomen.

Vraag 5: Kan ik een erfenis ook verwerpen om erfbelasting te voorkomen?
Ja, dat kan. U hebt de keuze om een erfenis te verwerpen of beneficiair te aanvaarden. Hierdoor voorkomt u dat u moet opdraaien voor eventuele schulden van de overledene. Houd er rekening mee dat ook het verwerpen van een erfenis juridische gevolgen kan hebben. U kunt dit niet zomaar terugdraaien en het kan ook consequenties hebben voor de rechten van uw eigen kinderen. Neem dus altijd contact op met een expert voordat u zo’n beslissing neemt.

Met deze informatie bent u op de hoogte van wat erfbelasting inhoudt, hoe de tarieven globaal werken en wat u kunt doen om uw fiscale positie te optimaliseren. Wacht niet te lang: plan een gratis adviesgesprek in of bezoek een van onze (online) lezingen om uw vragen aan onze specialisten te stellen. Zo zorgt u ervoor dat uw nalatenschap goed geregeld is – voor uzelf én voor uw nabestaanden.