Voorkom problemen met de AWBZ clausule in uw testament

Waarom een AWBZ-clausule overwegen?

Wanneer u of uw partner komt te overlijden en de langstlevende later in een zorginstelling wordt opgenomen, kan de eigen bijdrage voor de zorg flink oplopen. Dat heeft te maken met uw vermogen: alles wat u bezit telt mee bij het bepalen van deze bijdrage. Een eigen woning, spaargeld en zelfs kindsdelen uit een erfenis kunnen zo onbedoeld de kosten verhogen. Om die reden kan een zogenoemde AWBZ-clausule – tegenwoordig ook wel de WLZ-clausule (Wet Langdurige Zorg) genoemd – in uw testament van grote waarde zijn.

In dit artikel ontdekt u wat de AWBZ-clausule inhoudt, waarom deze relevant is en hoe u onnodige zorgkosten (eigen bijdrage) kunt voorkomen. We bespreken bovendien waarom een levenstestament vaak samen met de AWBZ-clausule wordt genoemd. U leest tot slot hoe Erfrechtplan u kan ontzorgen bij het regelen van testamenten en levenstestamenten, en hoe u zich kunt voorbereiden op zo’n belangrijke stap.

Hoe werkt de AWBZ (WLZ)-clausule?

Een AWBZ-clausule is een bijzondere bepaling in een testament die de langstlevende partner kan beschermen tegen onnodig hoge zorgkosten. De naam verwijst naar de vroegere Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). Inmiddels is deze wet vervangen door de Wet Langdurige Zorg (WLZ), maar de term ‘AWBZ-clausule’ wordt nog veel gebruikt.

• Wat doet de clausule precies?
  De clausule regelt dat het erfdeel van uw kinderen (of andere erfgenamen) direct opeisbaar wordt zodra de langstlevende partner in een zorginstelling wordt opgenomen. Normaal gesproken zou deze opeising pas plaatsvinden na het overlijden van de langstlevende, maar met de AWBZ-clausule kan er eerder aanspraak op worden gemaakt.
• Waarom vermindert dit de eigen bijdrage?
  Als de kindsdelen direct worden uitgekeerd, valt dat deel van het vermogen niet langer onder de langstlevende partner. Daardoor daalt diens vermogen en dus ook het bedrag waarop de eigen bijdrage is gebaseerd. Dit kan een aanzienlijk verschil maken, zeker als het huis verkocht moet worden.
• Is de clausule nog actueel?
  Hoewel de AWBZ in naam niet meer bestaat, is het idee achter de clausule net zo relevant. Zorginstellingen die vroeger onder de AWBZ vielen, vallen nu onder de WLZ. De clausule wordt daarom ook wel WLZ-clausule genoemd. Het achterliggende doel – het voorkomen van een onnodig hoge eigen bijdrage – is onveranderd.
• Verschil met een standaardtestament
  In een standaardtestament zonder AWBZ-clausule erft de langstlevende partner alles. De kinderen krijgen hun erfdeel pas wanneer de langstlevende komt te overlijden of hertrouwt. Als deze langstlevende tussentijds naar een zorginstelling gaat, geldt de volledige erfenis (inclusief woning en spaargeld) als vermogen. Dat leidt tot een hogere eigen bijdrage. Met de AWBZ-clausule wordt juist vooraf geregeld dat de kinderen hun deel kunnen opeisen, waardoor het vermogen van de langstlevende kleiner wordt en de eigen bijdrage lager uitvalt.

Wilt u alvast meer lezen over hoe een testament in elkaar zit? In ons artikel “Hoe begin ik met een testament?” vindt u een praktische eerste kennismaking met het opstellen van een testament.

Voorbeeld: De familie De Vries

Stel, meneer De Vries en mevrouw De Vries hebben samen een eigen woning en spaargeld. Ze hebben één kind. Meneer De Vries overlijdt, en mevrouw De Vries blijft achter als langstlevende. Alle bezittingen gaan op dat moment – volgens het testament – volledig naar haar. Het kind krijgt formeel wel een erfdeel, maar kan dat pas opeisen als mevrouw De Vries komt te overlijden.

Enkele jaren later kan mevrouw De Vries niet langer zelfstandig wonen en wordt ze opgenomen in een zorginstelling. De woning moet verkocht worden. De opbrengst gaat volledig naar mevrouw De Vries, want op papier is zij de enige eigenaar. Daardoor wordt haar vermogen hoger ingeschat en betaalt zij maandelijks een hogere eigen bijdrage.

Hoe werkt dit met een AWBZ-clausule?
Had het echtpaar De Vries een AWBZ-clausule (WLZ-clausule) in hun testament, dan zou het erfdeel van hun kind meteen bij de opname in de zorginstelling opeisbaar worden. Concreet betekent dit dat, na de verkoop van de woning, een deel van de opbrengst aan het kind toekomt. Het vermogen van mevrouw De Vries is dan kleiner, wat resulteert in een lagere eigen bijdrage. De familie bespaart zo een flink bedrag aan zorgkosten.

Voordelen van Erfrechtplan: Alles in één keer goed geregeld

De AWBZ-clausule is een technisch detail, maar kan grote financiële gevolgen hebben. Erfrechtplan helpt u om dit soort complexe juridische zaken begrijpelijk te maken. Wij zijn er om:

• U te ontzorgen: Juridische documenten en ingewikkelde clausules kunnen overweldigend zijn. Wij leggen ze uit op een heldere, toegankelijke manier, vaak met ondersteunende visuals, zodat u precies begrijpt wat er gebeurt.
• Een passende oplossing te bieden: Niet iedereen heeft dezelfde gezinssituatie of wensen. Erfrechtplan kijkt daarom met u mee welke testamentvorm en aanvullende bepalingen (zoals een AWBZ-clausule) bij uw situatie passen.
• Een netwerk van notarissen te benutten: Wij werken samen met een groot aantal notarissen. Dat levert vaak scherpe tarieven op, omdat wij gezamenlijk inkopen. In de meeste gevallen betaalt u dus niet meer dan wanneer u zelf naar een notaris zou gaan.
• Gemak te bieden: Onze adviseurs komen bij u thuis of u kunt eerst een (online) lezing volgen. Alles wordt stap voor stap voor u geregeld, van de eerste kennismaking tot en met het ondertekenen bij de notaris.

Wilt u meer weten over levenstestamenten en waarom die vaak samen met de AWBZ-clausule aan bod komen? Lees dan ook ons artikel “Wat is een levenstestament?”. Daarin leggen we uit hoe u uw medische en financiële belangen regelt voor het geval u zelf niet meer in staat bent beslissingen te nemen.

Zet de stap naar zekerheid

Het opnemen van een AWBZ- of WLZ-clausule in uw testament kan u en uw familie veel kosten en zorgen besparen. Door het erfdeel van de kinderen (of andere erfgenamen) eerder opeisbaar te maken, voorkomt u dat uw gehele vermogen meetelt voor de eigen bijdrage in een zorginstelling. Het is echter essentieel om dit op de juiste manier te laten vastleggen en te combineren met bijvoorbeeld een levenstestament.

Schrijf u vandaag nog in voor een gratis lezing bij u in de buurt of bekijk onze online lezing. Daar hoort u alles over testamenten, levenstestamenten en de verschillende manieren om uw nalatenschap goed te regelen. Liever direct praten met een adviseur? Plan gratis een adviesgesprek met een van onze specialisten. Wij komen bij u thuis om uw wensen en mogelijkheden te bespreken.

Bovendien zorgen wij voor een scherp tarief bij de notaris, zodat u niet voor financiële verrassingen komt te staan. Neem contact met ons op voor meer informatie of schrijf u in voor een van onze gratis lezingen.

FAQ en tips

1. Kan ik een AWBZ-clausule ook achteraf toevoegen als ik al een bestaand testament heb?
Ja, u kunt uw testament altijd wijzigen of aanvullen. U laat dan een nieuw testament opmaken bij de notaris, waarin de clausule wordt toegevoegd of aangepast. De oudere versie wordt automatisch ongeldig. Let wel: wijzigingen brengen notariskosten met zich mee, maar als u dat via Erfrechtplan regelt, kunnen we vaak een gunstig tarief aanbieden.

2. Moet ik ook iets regelen in mijn levenstestament?
Ja, vaak gaat een AWBZ-clausule samen met een levenstestament. In een levenstestament kunt u iemand machtigen om bijvoorbeeld de woning te verkopen of financiële zaken te regelen als u dat zelf niet meer kunt. Zonder die volmacht zouden uw kinderen misschien niet eens de mogelijkheid hebben om hun kindsdeel te innen, omdat u zelf niet meer in staat bent de noodzakelijke handelingen te verrichten.

3. Wat gebeurt er als ik de AWBZ-clausule niet heb opgenomen, maar wel word opgenomen in een zorginstelling?
Dan blijft alles in handen van de langstlevende partner. De kindsdelen zijn pas opeisbaar bij diens overlijden (of hertrouwen, als dat in het testament zo is vastgelegd). Dit heeft als gevolg dat het vermogen van de langstlevende groot blijft, waardoor de eigen bijdrage voor de zorg ook hoger uitvalt.

4. Moet de woning eerst verkocht worden om de AWBZ-clausule te kunnen uitvoeren?
Niet per se. De exacte invulling hangt af van uw testament en uw wensen. In veel gevallen is de verkoop van de woning echter de meest voor de hand liggende manier om de kindsdelen uit te betalen. Wilt u de woning behouden, dan kunt u ook beslissen om de kindsdelen uit ander vermogen te betalen. Dit vereist wel dat u voldoende financiële middelen heeft.

5. Hoe weet ik of ik recht heb op een lagere eigen bijdrage?
De eigen bijdrage voor zorg in een instelling (WLZ-instelling) wordt bepaald door het Centraal Administratie Kantoor (CAK). Zij berekenen uw bijdrage op basis van uw inkomen en vermogen. Wanneer uw vermogen kleiner wordt door uitkering van kindsdelen, heeft dit direct invloed op de hoogte van uw eigen bijdrage. Uiteraard is het raadzaam om dit goed te laten controleren voordat u tot daadwerkelijke uitkering overgaat.

Met deze informatie bent u een stuk beter voorbereid op het nut en de werking van de AWBZ-clausule (WLZ-clausule). Bij Erfrechtplan helpen we u graag verder met een passend testament en een eventueel levenstestament. Dankzij onze heldere uitleg, persoonlijke aanpak en samenwerking met notarissen ontzorgen we u volledig. Schrijf u in voor een gratis lezing of plan vandaag nog uw gratis adviesgesprek. Zo weet u zeker dat u alles op orde heeft voor de toekomst – voor uzelf én voor uw naasten.