Wettelijk erfrechtSamengesteld gezinerfgenamenTestamentErfbelasting

Wanneer heeft u een testament nodig?

Laatst bijgewerkt: 25-03-2025

U hebt een testament nodig wanneer u af wilt wijken van het wettelijke erfrecht of als u specifieke wensen heeft over uw nalatenschap. Denk aan een samengesteld gezin, minderjarige kinderen, een eigen bedrijf of bijzondere schenkingen. Een testament voorkomt onduidelijkheid, financiële risico’s en onderlinge conflicten.

Veel mensen denken pas aan een testament wanneer ze ouder worden of wanneer er plotseling iets ingrijpends in hun leven gebeurt. Toch kan een testament op ieder moment van waarde zijn, ongeacht uw leeftijd of financiële situatie. Wie zorgt er bijvoorbeeld voor uw vermogen als u plotseling iets overkomt? Hoe wordt uw erfenis verdeeld als u geen directe familie hebt? En wat als u een samengesteld gezin heeft?

In dit artikel ontdekt u:

  • Waarom een testament in meer situaties nuttig is dan u misschien denkt.
  • Wanneer u écht niet zonder kunt, bijvoorbeeld bij bijzondere gezinssamenstellingen.
  • Hoe een testament onnodige conflicten en erfbelasting kan beperken.

 


 

Wanneer hebt u een testament nodig?

U wilt afwijken van het wettelijke erfrecht

Als u niets regelt, bepaalt de wet wie uw erfgenamen zijn en hoe uw erfenis wordt verdeeld. Dat heet het wettelijke erfrecht. Hierin staan vaste regels die niet altijd aansluiten bij uw persoonlijke wensen. Wilt u daarvan afwijken of iemand onterven, dan is een testament noodzakelijk.

Lees ook ons artikel Verschil tussen een testament en het wettelijk erfrecht om te ontdekken hoe de wet omgaat met uw nalatenschap als u geen testament hebt.

U hebt een samengesteld gezin

Bij samengestelde gezinnen met stiefkinderen of kinderen uit een eerdere relatie kan de nalatenschap snel complex worden. Door een testament te maken, kunt u precies vastleggen wie wat erft en onder welke voorwaarden. Zo voorkomt u dat uw stiefkinderen of uw eigen kinderen onbedoeld benadeeld worden.

Bovendien kunnen er situaties ontstaan waarin de wettelijke verdeling niet aansluit bij uw eigen wensen, bijvoorbeeld als er sprake is van een (her)trouw zonder huwelijkse voorwaarden. In een testament kunt u die scenario’s op voorhand ondervangen, zodat niemand voor verrassingen komt te staan.

Lees ook ons artikel: Voorkom scheve gezichten: hoe regelt u uw erfenis eerlijk in een samengesteld gezin?

U wilt specifieke wensen vastleggen

Misschien heeft u bijzondere wensen omtrent uw nalatenschap. Wilt u bijvoorbeeld een legaat (een specifiek geldbedrag of een voorwerp) nalaten aan een goede vriend of aan een goed doel? Of wilt u een uitsluitingsclausule invoeren, zodat uw erfgenamen niet hoeven te delen met hun (ex-)partners?

In zulke gevallen is een testament onmisbaar. Daarmee kunt u alle details vastleggen, inclusief eventuele voorwaarden en regelingen voor bewind of voogdij. Wilt u weten hoe u zo’n document opstelt? Bekijk dan ons artikel Hoe begin ik met een testament?.

U wilt minderjarige kinderen beschermen

Heeft u minderjarige kinderen, dan regelt de wet automatisch dat uw nalatenschap voor hen in bewaring blijft tot ze 18 zijn. Maar wie beheert dat vermogen in de tussentijd? En wat gebeurt er als u wilt dat iemand anders dan uw partner of ex-partner de opvoeding op zich neemt?

In een testament kunt u onder andere bepalen:

  • Wie er voogd wordt van uw kinderen.
  • Wie het beheer over uw nalatenschap krijgt totdat uw kinderen volwassen zijn.
  • Onder welke voorwaarden uw kinderen hun erfdeel mogen gebruiken.

Zonder testament kan de wet een andere uitkomst opleggen dan u misschien voor ogen heeft.

U wilt erfbelasting of conflicten voorkomen

Door een slim opgestelde akte kunt u de erfbelasting in sommige gevallen beperken. Denk bijvoorbeeld aan een langstlevendetestament of een tweetrapsmaking waarmee u regelt dat de belastingdruk voor uw nabestaanden lager uitvalt.

Daarnaast vermindert een testament de kans op onenigheid tussen erfgenamen. U voorkomt dat familieleden moeten gissen naar uw bedoelingen. Meer weten over hoe u erfbelasting kunt beperken? Lees ons artikel Hoe bespaar ik erfbelasting?.

U hebt een eigen bedrijf

Voor ondernemers kan een testament cruciaal zijn. U wilt niet dat uw bedrijf na uw overlijden stilvalt of in de verkeerde handen terechtkomt. Een testament geeft duidelijkheid over de overdracht van aandelen en geeft u de mogelijkheid om een bedrijfsopvolger aan te wijzen. Het ontbreken van die duidelijkheid kan leiden tot conflicten en onnodige kosten.

Bovendien kunt u in uw testament regelingen treffen om de financiële continuïteit van uw bedrijf te waarborgen. Dat kan bijvoorbeeld van belang zijn voor eventuele zakenpartners of medewerkers die u wilt beschermen.
 


 

Voorbeeld: samengesteld gezin zonder testament

Stel, meneer De Jong en mevrouw Bos wonen samen. Ze hebben allebei kinderen uit een vorig huwelijk. Meneer De Jong komt onverwacht te overlijden en laat geen testament na.

  1. Wettelijke verdeling – Volgens de wet erven de kinderen en de partner gezamenlijk, maar met speciale regels voor de partner.
  2. Conflict tussen kinderen en partner – De kinderen van meneer De Jong willen hun erfdeel opeisen, maar mevrouw Bos heeft daar een ander idee over.
  3. Uiteindelijk complexe uitkomst – De kinderen krijgen (in theorie) een vordering op mevrouw Bos, die pas later verzilverd wordt. Als de kinderen liever nu geld hadden willen ontvangen, kan er onenigheid ontstaan.

Met een testament had meneer De Jong kunnen regelen dat zijn stiefkinderen óók een bepaalde bescherming kregen, of dat zijn eigen kinderen direct over een deel van het geld konden beschikken. Nu is dit niet duidelijk en leidt het tot spanningen en onzekerheid.
 


 

Neem op tijd de regie

Of u nu een samengesteld gezin hebt, minderjarige kinderen, een eigen bedrijf of gewoon specifieke wensen rond uw nalatenschap: een testament geeft duidelijkheid en rust. U voorkomt dat de wet dingen bepaalt die u helemaal niet wilt, of dat uw nabestaanden voor lastige dilemma’s komen te staan.

Wat kunt u nu doen?

  1. Gratis lezing op locatie – Kom naar een gratis lezing in uw regio en stel al uw vragen aan onze deskundige adviseurs.
  2. Gratis online lezing – Volg onze online lezing als u liever vanuit huis de informatie tot u neemt.
  3. Gratis adviesgesprek – Wilt u direct persoonlijk advies? Maak een afspraak en wij komen vrijblijvend bij u thuis om uw wensen te bespreken.

 


 

Voordelen van Erfrechtplan

  • Heldere en toegankelijke uitleg: Wij vertalen complex juridisch jargon naar duidelijke taal.
  • Geen extra kosten bij complexere situaties: Of u nu een samengesteld gezin heeft of bijzondere clausules nodig heeft, wij rekenen geen toeslag.
  • Collectieve inkoop bij notarissen: Wij kunnen scherpe tarieven bieden, zonder dat u zelf hoeft te shoppen bij diverse kantoren.
  • Volledige ontzorging: Van de eerste inventarisatie tot en met het ondertekenen van de akte bij de notaris: wij regelen het voor u.
  • Persoonlijk advies aan huis: Onze adviseurs nemen de tijd voor al uw vragen en zorgen voor een oplossing op maat.

Wilt u weten wat u ongeveer kunt verwachten qua kosten? Bekijk dan ons artikel Wat kost een testament? om alvast een idee te krijgen van de factoren die de prijs bepalen.
 


 

Veelgestelde vragen over testament

  • Is een testament altijd nodig?

    Niet per se, maar zodra u wilt afwijken van de wettelijke regels – bijvoorbeeld als u geen (standaard)verdeling wilt of bijzondere wensen hebt – is een testament onmisbaar. Wilt u toch weten hoe het werkt zonder testament? Lees ons artikel Wat is een testament? voor meer uitleg over de verschillen.

  • Wanneer is een levenstestament handig?

    Een levenstestament regelt zaken als u tijdens uw leven niet meer zelf kunt handelen of beslissen, bijvoorbeeld door ziekte. Het normale testament regelt alleen uw nalatenschap na uw overlijden. Lees meer in Wat is een levenstestament?.

  • Moet ik voor een testament naar de notaris?

    Ja, een testament is in Nederland alleen rechtsgeldig wanneer het door een notaris wordt gepasseerd en ingeschreven in het Centraal Testamentenregister. Doe-het-zelf-testamenten of codicillen hebben maar een beperkte of zelfs geen rechtsgeldigheid.

  • Kan ik mijn testament later aanpassen?

    Zolang u wilsbekwaam bent, kunt u uw testament op ieder gewenst moment herzien. Dat is vooral verstandig als uw gezinssituatie verandert, u een schenking wilt doen of wanneer uw financiële positie anders wordt.

  • Is een testament ook nuttig voor alleenstaanden?

    Zeker. Misschien wilt u een deel nalaten aan vrienden of een goed doel. Of u hebt geen directe familie en wilt voorkomen dat de erfenis naar de staat gaat. In al die situaties kan een testament uitkomst bieden.

  • Wat moet er zeker in een testament staan?

    Een testament moet in elk geval aangeven wie uw erfgenamen zijn, wie de executeur is en of u eventuele speciale regelingen (zoals een opvullegaat) wilt opnemen. Daarmee verzekert u zich van een waterdichte verdeling van uw nalatenschap, volledig volgens uw eigen wensen.

Door tijdig een testament te maken, houdt u de regie over wie uw vermogen erft en onder welke voorwaarden dat gebeurt. Zo voorkomt u onnodige spanning voor uw nabestaanden en heeft u de rust dat alles goed geregeld is.

Erfrechtplan staat voor u klaar om u te adviseren, begeleiden en compleet te ontzorgen. Neem gerust contact met ons op als u nog vragen heeft. U bent van harte welkom.