Wat is het verschil tussen een testament en een levenstestament?

Waarom beide vormen van testament zo belangrijk zijn

Een testament regelt wat er na uw overlijden gebeurt met uw bezittingen en nalatenschap. Maar wat als u tijdens uw leven (tijdelijk) niet meer wilsbekwaam bent of uw zaken niet zelf kunt regelen? Daar komt het levenstestament in beeld. Veel mensen denken dat een levenstestament hetzelfde is als een testament, maar ze verschillen wezenlijk van elkaar in doel en toepassingsgebied.

In dit artikel ontdekt u wat een levenstestament is, waarom het een waardevolle aanvulling kan zijn op uw reguliere testament, en hoe beide documenten helpen bij het maken van belangrijke keuzes rond vermogen, zorg en erfbelasting.

Testament versus Levenstestament

Zowel een testament als een levenstestament heeft een unieke functie. Onderstaande paragrafen leest u hoe beide documenten werken, waarom ze van belang kunnen zijn en hoe ze elkaar aanvullen.

Belangrijk om te onthouden

• Het testament ziet puur op de periode na uw overlijden.
• Het levenstestament dekt juist de periode waarin u nog leeft, maar zelf niet meer kunt handelen.

Daarmee vullen deze documenten elkaar aan: waar het reguliere testament uw nalatenschap regelt, bepaalt het levenstestament wie er tijdens uw leven voor u mag beslissen als u daartoe niet meer in staat bent.

Testament (ook wel ‘laatste wil’ genoemd)

• Geldigheid:
  Een testament treedt in werking ná uw overlijden. Zolang u leeft, heeft het testament in feite geen effect. Pas zodra u er niet meer bent, kijken uw nabestaanden en de notaris naar het testament om vast te stellen hoe uw nalatenschap wordt verdeeld.
• Inhoud:
  In een testament regelt u onder andere:
  • Wie uw erfgenamen zijn (bijvoorbeeld partner, (stief)kinderen, vrienden, goede doelen).
  • Of u bepaalde legaten wilt opnemen, zodat specifieke bezittingen of bedragen naar bepaalde personen gaan.
  • Wie de executeur is; de persoon die uw erfenis afwikkelt.
  • Of er extra clausules zijn om erfbelasting te beperken (bijvoorbeeld een tweetrapsmaking) of om derden uit te sluiten (uitsluitingsclausule).
• Formaliteiten bij de notaris:
  In Nederland is een testament alleen rechtsgeldig als het door een notaris wordt opgesteld en geregistreerd. De notaris controleert bovendien uw wilsbekwaamheid en zorgt dat het testament in het Centraal Testamentenregister wordt opgenomen.
• Erfbelasting & eigen bijdrage zorginstelling:
  Met een testament kunt u erfbelasting voor uw nabestaanden minimaliseren en – afhankelijk van uw vermogensverdeling – gunstige effecten creëren voor de eigen bijdrage aan een zorginstelling. Dit vergt wel zorgvuldig advies en goede afstemming met de notaris of een deskundig adviseur.

Levenstestament

• Geldigheid:
  Een levenstestament werkt juist tijdens uw leven. Het treedt in werking op het moment dat u zelf niet meer (volledig) in staat bent om beslissingen te nemen, bijvoorbeeld door ziekte of een ongeval.
• Inhoud:
  U kunt in een levenstestament bepalen:
  • Wie uw financiële belangen behartigt als u niet meer kunt handelen.
  • Wie medische beslissingen mag nemen, indien u zelf niet meer kunt communiceren.
  • Hoe uw vermogen beheerd moet worden (bijvoorbeeld het verkopen van een huis als u verhuist naar een verzorgingsinstelling).
  • Welke wensen u heeft over dagelijkse zaken (zoals betalingen, schenkingen, onderhoud van uw huis, huisdieren, enz.).
• Notaris:
  Net als een gewoon testament wordt ook het levenstestament bij voorkeur notarieel vastgelegd. Zo is duidelijk wie de bevoegde persoon is om namens u op te treden, en is er bij conflicten minder kans op discussie over de rechtsgeldigheid.
• Voordelen:
  Een levenstestament geeft rust, omdat u vooraf bepaalt wie beslissingen mag nemen als u dat zelf niet meer kunt. U voorkomt zo dat een kantonrechter een bewindvoerder moet aanwijzen die uw wensen niet kent. Daarnaast kunnen financiële en medische zaken sneller worden geregeld, omdat de bevoegdheden in één document gebundeld zijn.

Voorbeeld: goedlopend familiebedrijf

Stel, u en uw partner runnen samen een goedlopend familiebedrijf. In uw testament regelt u dat de langstlevende echtgenoot alle bezittingen erft, zodat het bedrijf kan blijven draaien en de kinderen (en eventueel kleinkinderen) pas later aanspraak maken op hun erfdeel. Zo weet u zeker dat uw partner financieel veilig zit wanneer u komt te overlijden.

Maar stel dat één van u door een ongeluk of ziekte wilsonbekwaam wordt en belangrijke zakelijke beslissingen niet meer zelf kan nemen. In een levenstestament kunt u alvast vastleggen dat uw partner of een andere vertrouwenspersoon bevoegd is om namens u het bedrijf te vertegenwoordigen, financiële contracten te ondertekenen en – indien van toepassing – medische beslissingen te nemen. Zo blijft de onderneming doordraaien, en weet u dat de dagelijkse praktijk zowel op zakelijk als persoonlijk vlak in vertrouwde handen is.

Regel het goed voor uw nabestaanden en voor uzelf

Zowel een regulier testament als een levenstestament zijn belangrijke pijlers voor een goede nalatenschaps- en zorgplanning.

Wilt u meer weten of direct in actie komen?

• Schrijf u in voor een gratis lezing over testamenten en levenstestamenten.
• Vraag een vrijblijvend adviesgesprek aan huis aan.

Veelgestelde vragen over testament en levenstestament