Kan ik een kind 100% onterven?

Waarom onterven van een kind een gevoelig onderwerp is

Veel ouders vragen zich af of het mogelijk is een kind volledig uit hun erfenis te sluiten. Misschien is er een langdurig conflict of een andere reden om (een van) de kinderen niets na te laten. De wet bepaalt echter dat een kind, ook al is het onterfd, altijd recht houdt op de legitieme portie. In dit artikel leest u wat die legitieme portie precies inhoudt en waarom u een kind niet voor 100% kunt onterven, zelfs niet als u dat in uw testament opneemt.

U kunt uw kind wettelijk gezien niet volledig onterven. Een kind behoudt te allen tijde recht op de legitieme portie: dat is de helft van het erfdeel dat het volgens de wet zou hebben ontvangen.

Wilt u meer achtergrondinformatie over onterven? Zie dan ook ons artikel Wat is onterven? waar we dieper ingaan op de manieren en gevolgen van het uitsluiten van erfgenamen.

Hoe werkt het onterven van een kind?

Wettelijke basis en testament

Standaard is een kind volgens het wettelijke erfrecht automatisch erfgenaam. Wilt u hiervan afwijken, dan heeft u een testament nodig. Daarin kunt u bepalen dat een kind onterfd wordt, waardoor het formeel gezien geen erfgenaam meer is. Toch kan dit onterfde kind binnen vijf jaar na uw overlijden een beroep doen op de legitieme portie.

Legitieme portie: de kern van de bescherming

Een kind dat volledig onterfd is, kan via een formele verklaring bij de erfgenamen of executeur de legitieme portie opeisen. Deze portie is de helft van het erfdeel dat het kind op grond van de wet zou hebben gekregen. Lees meer hierover in ons uitgebreide artikel Legitieme portie.

Voorbeeld van de legitieme portie

• U heeft twee kinderen en geen partner. Bij de wettelijke verdeling zou ieder kind recht hebben op 50% van de nalatenschap.
• Door één van hen te onterven, verliest het zijn status als erfgenaam, maar kan het kind wel de helft van zijn oorspronkelijke 50% opeisen, dus 25% van de totale erfenis.

Beroep doen op de legitieme portie

Om het deel ook daadwerkelijk te ontvangen, moet het onterfde kind actief aangeven dat het de legitieme portie wil hebben. Wordt dat niet binnen vijf jaar gedaan, dan vervalt dit recht. Het is goed om te weten dat de legitieme portie uitsluitend in geld kan worden opgeëist, niet in specifieke goederen.

Geen invloed via testament op legitieme portie

Het staat u vrij in uw testament te vermelden dat een onterfd kind geen recht zou hebben op de legitieme portie. Echter, zo’n bepaling is niet rechtsgeldig, want de wet beschermt deze minimale aanspraak van uw kind. Daardoor blijft de legitieme portie onverminderd van kracht, ongeacht de inhoud van uw testament.

Voorbeeld: mevrouw De Boer wil haar zoon onterven

Mevrouw De Boer heeft een moeizame relatie met haar zoon. Ze wil hem uitsluiten van haar erfenis en bepaalt in haar testament dat hij niets krijgt. Haar dochter benoemt zij tot enige erfgename.

Na haar overlijden komt de zoon te weten dat hij recht heeft op zijn legitieme portie. Omdat mevrouw De Boer twee kinderen had, zou elke zoon of dochter volgens de wet 50% van de nalatenschap krijgen. Met de legitieme portie heeft deze zoon dus nog altijd recht op 25% van het totale vermogen (de helft van 50%). Hij doet een beroep op zijn legitieme portie en krijgt dat bedrag als geldvordering.

De dochter erft de resterende 75%. De uitkomst had anders kunnen zijn als er meer kinderen of een partner in beeld was; de wet schrijft immers voor dat alle omstandigheden worden meegenomen in de berekening van het kindsdeel.

Onterven? Bereid u goed voor!

Samenvattend

• U kunt een kind formeel onterven, maar nooit helemaal buitenspel zetten.
• Een onterfd kind kan binnen vijf jaar na uw overlijden een beroep doen op de legitieme portie.
• Deze portie is de helft van het deel dat uw kind bij de wettelijke verdeling zou krijgen.

Denkt u erover om (een van) uw kinderen te onterven, of wilt u juist misverstanden voorkomen?

• Schrijf u in voor een gratis lezing op locatie of volg onze gratis online lezing om meer te leren over onterven, testamenten en andere erfrechtelijke onderwerpen.
• Vraag een gratis adviesgesprek aan. Wij komen graag bij u thuis om uw wensen en vragen te bespreken, zodat u weloverwogen keuzes kunt maken.

Voordelen van de hulp van Erfrechtplan:

• Heldere uitleg: Wij vertalen complexe wet- en regelgeving naar begrijpelijke informatie en nemen de tijd voor al uw vragen.
• Bij u thuis: U krijgt alle ruimte en rust om te overleggen, zonder tijdsdruk bij de notaris.
• Samenwerking met notarissen: U profiteert van scherpe tarieven en complete begeleiding bij het opstellen of wijzigen van uw testament.

Veelgestelde vragen 0ver onterven

1. Kan een onterfd kind ook besluiten géén legitieme portie op te eisen?
   Ja, dat kan. Soms doen kinderen er bewust geen beroep op, bijvoorbeeld uit respect voor de wens van de ouder of vanwege een verbroken relatie.
2. Hebben stiefkinderen ook recht op een legitieme portie?
   Nee, alleen eigen of geadopteerde kinderen behouden dit recht. Stiefkinderen hebben geen wettelijk aanspraak op de legitieme portie.
3. Kan de rechter mijn kind wél volledig uitsluiten?
   Nee, ook niet. De legitieme portie is een dwingendrechtelijke regeling die niet door de rechter kan worden opgeheven.
4. Wat als ik al veel tijdens mijn leven heb geschonken aan mijn kinderen?
   Schenkingen kunnen bij de berekening van de legitieme portie worden betrokken. Wilt u hierover meer weten, bekijk dan Schenking geld of vraag hiernaar tijdens een adviesgesprek.
5. Als ik een kind onterf, krijgt dat kind dan automatisch niets meer?
   Niet automatisch – het kind moet zelf kiezen om de legitieme portie op te eisen. Als het dat niet doet, ontvangt het inderdaad niets. Maar als het binnen vijf jaar een beroep doet op de legitieme portie, moet dit recht worden uitgekeerd in geld.