Wat zijn de meest gestelde vragen over testamenten?

Waarom testamenten zoveel vragen oproepen

Het testament vormt de juridische basis voor uw nalatenschap. Hierin bepaalt u wie uw bezittingen erft, onder welke voorwaarden, en wie u bijvoorbeeld als executeur aanwijst. Omdat er veel mogelijkheden én valkuilen zijn, komen hier vaak dezelfde vragen over terug. In dit artikel leest u de antwoorden op de meest gestelde vragen over testamenten, zodat u een helder beeld krijgt van hoe u uw wensen goed kunt vastleggen.

De 7 meest gestelde vragen rond testamenten

Hieronder gaan we dieper in op zeven veelvoorkomende vragen. We bespreken niet alleen de hoofdlijnen, maar ook de achterliggende redenen waarom deze kwesties zo vaak spelen.

Wanneer heeft u een testament nodig?

• Overlappen met wettelijk erfrecht
  De wet regelt al een aantal zaken automatisch als u overlijdt zonder testament. Toch kan dat tot ongewenste uitkomsten leiden. Heeft u bijvoorbeeld een samenlevingscontract of een samengesteld gezin, dan wijkt uw situatie af van de ‘standaard’ waarin alleen uw echtgenoot/echtgenote en (eventuele) kinderen erven.
• Bescherming van specifieke wensen
  Misschien wilt u een bepaald geldbedrag nalaten aan een goed doel of uw (klein)kinderen. Of u wilt zeker weten dat uw partner in de gezamenlijke woning kan blijven wonen. Zonder testament kan dat (deels) aan u voorbijgaan.
• Financiële en emotionele rust
  Het hebben van een testament kan u en uw naasten rust geven. U weet immers zeker dat er na uw overlijden geen onduidelijkheid is over de verdeling van uw nalatenschap.

(Meer hierover in “Waarom zou u een testament moeten laten maken?”.)

Wat gebeurt er als u geen testament heeft?

• Het wettelijke erfrecht treedt in werking
  De wet bepaalt in dit geval wie de erfgenamen zijn en hoe de erfenis wordt verdeeld. Dat lijkt overzichtelijk, maar kan onbedoelde gevolgen hebben.
• Geen ruimte voor uitzonderlijke situaties
  Heeft u een partner met wie u niet bent getrouwd of een eigen zaak die uw erfgenamen misschien niet willen voortzetten? Dan voorziet het wettelijke erfrecht hier niet altijd in.
• Conflictpotentieel
  Met name in samengestelde gezinnen kan een wettelijk geregelde erfenis leiden tot conflicten of onenigheid.

(Uitgebreide toelichting in “Wat gebeurt er als u overlijdt zonder testament?”.)

Is een zelfgeschreven testament geldig?

• De notariële eis
  In Nederland is een testament pas rechtsgeldig als het door een notaris is vastgelegd. Een ‘onderhandse’ akte die u zelf schrijft, voldoet in verreweg de meeste gevallen niet aan de formele eisen.
• Risico op onduidelijkheden
  Zelfs als u heel zorgvuldig schrijft, kunnen onduidelijke formuleringen, ontbrekende bepalingen of niet-herkende juridische valkuilen zorgen voor juridische conflicten.
• Codicil vs. testament
  Een codicil is alleen geldig voor bepaalde persoonlijke spullen en uitvaartwensen. Het benoemen van erfgenamen moet altijd via een notaris gebeuren.

(Zie “Kunt u zelf een testament schrijven, en is dat geldig?”.)

Hoe vaak moet u een testament actualiseren?

• Levensveranderingen
  Uw gezinssituatie, bezittingen of wensen kunnen in de loop van de jaren veranderen. Denk aan een echtscheiding, hertrouwen, geboorte van (klein)kinderen of het starten van een onderneming.
• Wetswijzigingen
  Ook verandert de wet soms, bijvoorbeeld rondom schenkingsregels of erfbelasting. Het kan dus geen kwaad om eens per aantal jaren te checken of uw testament nog actueel is.
• Hoe groot of ingrijpend?
  Soms volstaat een kleine wijziging (via een nieuw testament), maar in bepaalde gevallen moet de volledige akte opnieuw worden opgesteld. De notaris adviseert u hierover.

Wat is het verschil tussen een testament en een levenstestament?

• Testament (na overlijden)
  Een testament regelt de afwikkeling van uw nalatenschap na uw overlijden. Denk aan de benoeming van erfgenamen, legaten, benoeming van een executeur, enzovoort.
• Levenstestament (tijdens leven)
  Een levenstestament treedt in werking zolang u leeft, maar (tijdelijk) niet in staat bent om zelf beslissingen te nemen (bijvoorbeeld door ziekte of een ongeval). Hierin legt u bijvoorbeeld vast wie uw financiële en medische belangen mag behartigen.
• Complementair karakter
  Veel mensen kiezen voor zowel een testament als een levenstestament om zowel de periode voor als na overlijden goed te regelen.

(Zie ook “Wat is het verschil tussen een testament en een levenstestament?”.)

Vanaf welke leeftijd kunt u een testament opstellen?

• Juridische minimumleeftijd
  In principe kunt u vanaf 16 of 18 jaar een testament opstellen, afhankelijk van de precieze aard van het testament en het oordeel van de notaris over uw wilsbekwaamheid.
• Waarom juist eerder regelen?
  Als u bijvoorbeeld al op jonge leeftijd een eigen bedrijf start of een huis koopt, kan het nuttig zijn om een testament te hebben. Jongeren met kinderen (tienerouders) kunnen ook denken aan de voogdijregeling.
• Wilsbekwaamheid blijft leidend
  Of u nu 18 of 80 bent, de notaris moet kunnen vaststellen dat u de gevolgen van uw keuzes overziet.

(Lees meer hierover in “Wie kan een testament laten opstellen en vanaf welke leeftijd?”.)

Hoe kiest u een goede executeur?

• Taken en bevoegdheden
  Een executeur beheert en verdeelt uw nalatenschap na uw overlijden, betaalt eventuele schulden en zorgt voor de financiële afwikkeling. Dat vereist betrouwbaarheid en nauwkeurigheid.
• Persoonlijke band vs. professional
  Vaak kiezen mensen een familielid of goede vriend(in). Een voordeel is de vertrouwensband. Nadeel kan zijn dat deze persoon emotioneel betrokken is en misschien niet over alle kennis beschikt. Alternatief is een professionele executeur, die ervaring heeft met financiële en administratieve zaken.
• Beschikbaarheid en bereidheid
  Kies iemand die de taak kán en wíl uitvoeren. Overleg altijd vooraf met de beoogde executeur.

Voorbeeld uit de praktijk: het belang van een actuele wilsbeschikking

Stel, u heeft tien jaar geleden een testament opgesteld waarin uw (destijds minderjarige) kind als erfgenaam is benoemd. Inmiddels bent u hertrouwd en heeft u daarnaast nog een eigen onderneming. Door uw testament te actualiseren, voorkomt u dat uw partner en uw kind in de knel komen door verouderde bepalingen. Ook kunt u de bedrijfsopvolging regelen in uw testament.

Waarom Erfrechtplan u kan helpen om fouten te voorkomen

1. Heldere uitleg in begrijpelijke taal
   Erfrechtplan vertaalt de juridische termen en constructies naar duidelijke voorbeelden en schema’s. Zo heeft u altijd overzicht.
2. Persoonlijke aanpak met thuisbezoek
   Onze adviseurs komen vrijblijvend bij u langs om uw situatie door te nemen. Geen verplichtingen, wel alle ruimte voor uw vragen.
3. Netwerk van notarissen met aantrekkelijke tarieven
   Door onze samenwerkingsafspraken geniet u vaak van een gunstig tarief. Tegelijkertijd behoudt u de zekerheid van hoogstaande notariële dienstverlening.
4. U zit aan het stuur
   U beslist in uw eigen tempo. Wilt u alleen meer informatie? Dan kan dat. Wilt u meteen doorpakken? Ook goed. Wij passen ons aan uw wensen aan.

Laat u goed informeren

Testamenten roepen veel vragen op: van hoe u erfgenamen aanwijst tot welke juridische aspecten een rol spelen. Door u tijdig te verdiepen in deze onderwerpen en een goed, up-to-date testament op te stellen, voorkomt u onduidelijkheid en onenigheid bij uw nabestaanden.

Benieuwd hoe u dit voor uzelf regelt?

• Meld u aan voor een gratis lezing op locatie en ontvang heldere uitleg van onze experts.
• Volg onze gratis online lezing als u liever vanuit huis een overzicht wilt krijgen van alle belangrijke aandachtspunten.
• Of maak direct een gratis afspraak voor een gesprek bij u thuis met een adviseur van Erfrechtplan.

Extra tips & veelgestelde vragen over testamenten

1. Moet ik langskomen bij de notaris om mijn testament te tekenen?
   Ja, een testament krijgt pas rechtsgeldigheid na ondertekening bij de notaris en registratie in het Centraal Testamentenregister (CTR).
2. Hoe zit het met erfbelasting?
   Erfbelasting kan invloed hebben op de hoogte van de erfenis die uw nabestaanden ontvangen. Erfrechtplan en de notaris kunnen u uitleggen welke regelingen er zijn om de erfbelasting te beperken, zoals specifieke clausules in uw testament.
3. Wat als er ruzie ontstaat over de verdeling?
   Een helder en actueel testament is dé manier om ruzie te voorkomen. Uw notaris en Erfrechtplan-adviseur helpen u om alles zo waterdicht mogelijk vast te leggen.
4. Kunnen mijn kinderen mijn partner onterven?
   In principe niet zomaar. Kinderen kunnen wel een beroep doen op hun legitieme portie, maar dat is iets anders dan het volledig onterven van uw partner.
5. Wanneer is een levenstestament belangrijk?
   Een levenstestament regelt wat er gebeurt als u (tijdelijk) niet meer zelf kunt handelen. Dit kan bijvoorbeeld nodig zijn als u ziek wordt of een ongeval krijgt.

Andere relevante artikelen

1. Wat houdt een testament precies in en waarom is het zo belangrijk?
2. Hoe werkt een testament binnen het Nederlandse recht?
3. Welke juridische aspecten spelen een rol bij een testament?
4. Wat is het verschil tussen een testament en een levenstestament?
5. Wie kan een testament laten opstellen en vanaf welke leeftijd?
6. Waarom zou u een testament moeten laten maken?
7. Wat gebeurt er als u overlijdt zonder testament?
8. Welke rol speelt de notaris bij het opstellen van een testament?
9. Kunt u zelf een testament schrijven, en is dat geldig?
10. Wat zijn de meest gestelde vragen over testamenten?
11. Is een codicil hetzelfde als een testament?
12. Hoe verhoudt een testament zich tot het wettelijke erfrecht?
13. Wat zijn digitale of ‘online’ testamenten en hoe werken deze?
14. Hoe kunt u beginnen met het regelen van uw testament?

Heeft u nog vragen? Schrijf u dan in voor een gratis (online) lezing of plan een vrijblijvend adviesgesprek aan huis. Zo ontdekt u stap voor stap hoe u uw testament het beste kunt regelen.