Wie kan een testament opstellen en vanaf welke leeftijd?
Laatst bijgewerkt: 18-03-2025
Een testament kunt u in Nederland al laten opstellen zodra u 16 jaar bent, zolang u wilsbekwaam bent. Daarmee krijgt u de regie over de verdeling van uw nalatenschap, ook wanneer uw situatie (zoals een samengesteld gezin of ongehuwd samenwonen) vraagt om duidelijke afspraken.
Veel mensen denken dat een testament alleen relevant is als u op leeftijd bent of een omvangrijk vermogen bezit. In werkelijkheid mag vrijwel iedereen vanaf 16 jaar een testament laten opstellen, mits u wilsbekwaam bent. Dit betekent dat u de gevolgen van uw keuzes kunt overzien en begrijpt wat u vastlegt.
Leeftijd, wilsbekwaamheid en de wet
Vanaf 16 jaar een testament
De Nederlandse wet hanteert een ondergrens van 16 jaar voor het opstellen van een testament. Hoewel dit vrij jong lijkt, is het juridisch gezien dus wel degelijk toegestaan. In de praktijk komt het weinig voor dat iemand zich op die leeftijd al bezighoudt met erfeniskwesties, maar de mogelijkheid is er wel.
Waarom 16?
De wetgever gaat ervan uit dat iemand van 16 jaar in staat kan zijn (in eenvoudige omstandigheden) om te begrijpen wat er gebeurt bij het verdelen van bezittingen na overlijden. Daarbij is het cruciaal dat de notaris beoordeelt of u wilsbekwaam bent.
Wilsbekwaamheid als voorwaarde
Minstens zo belangrijk als leeftijd is de vraag of u wilsbekwaam bent. Dit houdt in dat u de gevolgen van uw testament kunt overzien. De notaris toetst of u begrijpt wat u vastlegt en kan extra stappen nemen als er twijfels bestaan over uw wilsbekwaamheid (bijvoorbeeld contact opnemen met een arts).
Beveiliging tegen druk van buitenaf
Wanneer de notaris het vermoeden heeft dat u onder druk staat of niet volledig bewust keuzes maakt, kan hij of zij weigeren om de akte te passeren. Dit is een beschermingsmaatregel om misbruik te voorkomen.
Relevante gezinssituaties
Een testament is niet uitsluitend voor mensen met een groot vermogen of gevorderde leeftijd. Denk bijvoorbeeld aan:
- Ongehuwde partners: Zonder testament erft een ongehuwde partner niet vanzelf; wilt u dat uw partner aanspraak maakt op (een deel van) uw erfenis, dan moet dat expliciet in het testament staan.
- Samengestelde gezinnen: Stiefkinderen hebben niet automatisch dezelfde rechten als biologische kinderen. Met een testament regelt u of en hoe (stief)kinderen delen in uw nalatenschap.
- Jonger, maar toch relevant: U heeft misschien jong een huis gekocht, samenwoont, heeft een kindje uit een eerdere relatie of heeft vermogen (bijvoorbeeld door erfenis of schenking) op jonge leeftijd. Een testament kan in deze situaties een hoop zekerheid bieden.
Verborgen voordelen
- Erfbelasting: Door op tijd vast te leggen hoe uw nalatenschap verdeeld wordt, kunt u soms erfbelasting voor uw nabestaanden beperken.
- Eigen bijdrage zorginstelling: Het kan ver weg lijken, maar de manier waarop uw vermogen later verdeeld wordt, kan invloed hebben op wat een partner aan eigen bijdrage moet betalen als hij of zij in een zorginstelling belandt.
Wilt u stap voor stap beginnen met het maken van een testament? Lees dan Hoe begin ik met een testament?.
Voorbeeld/casus: Jongvolwassene met samengesteld gezin
Stel, u bent 28 jaar, heeft een vaste partner met wie u samenwoont en een kind uit een eerdere relatie. Komt u te overlijden zonder testament, dan gaat uw erfenis volgens de wet in eerste instantie naar uw kind(eren) en eventueel naar familieleden, maar niet naar uw partner (aangezien u niet getrouwd bent).
Bovendien kan de positie van uw stiefkind onduidelijk worden. Door een testament op te stellen, kunt u bepalen dat uw partner recht heeft op (een deel van) uw nalatenschap, of dat er een specifiek deel wordt gereserveerd voor uw kind. Zo voorkomt u conflicten en geeft u duidelijkheid aan alle betrokkenen.
Neem de regie, ongeacht uw leeftijd
Vanaf 16 jaar is het dus al mogelijk om een testament op te stellen, mits u wilsbekwaam bent. Deze formele akte is voor veel meer mensen relevant dan vaak wordt gedacht, zeker als u bijvoorbeeld in een samengesteld gezin leeft, ongehuwd samenwoont of een specifieke verdeling voor ogen heeft.
Wilt u meer weten over de mogelijkheden? Schrijf u dan in voor een gratis lezing op locatie of volg een gratis online lezing over testamenten en erfrecht. Liever een persoonlijk gesprek? Vraag dan een gratis adviesgesprek aan. Wij helpen u graag verder in elke levensfase.
Voordelen van Erfrechtplan
- Heldere uitleg en grafische ondersteuning – Wij maken complexe onderwerpen, zoals wettelijke verdeling en erfbelasting, inzichtelijk met heldere schema’s en duidelijke uitleg.
- Adviseur aan huis, zonder tijdsdruk – Wij komen graag bij u thuis. Zo kunt u uw vragen stellen in een vertrouwde omgeving, met alle tijd en rust om alles te bespreken.
- Scherpe tarieven door samenwerking met notarissen – Dankzij onze samenwerking met diverse notarissen in heel Nederland kunnen we u aantrekkelijke tarieven bieden. Het opstellen van een testament is daarmee meestal niet duurder dan wanneer u zelf een notaris benadert, en vaak zelfs voordeliger.
Veelgestelde vragen
- Waarom ligt de ondergrens voor een testament op 16 jaar?
De wetgever vindt dat een 16-jarige in staat kan zijn om eenvoudige testamentkeuzes te overzien. Het komt weinig voor, maar het is wettelijk toegestaan.
- Kan ik mijn testament later nog aanpassen?
Zeker. Zolang u wilsbekwaam bent, kunt u uw testament op ieder moment wijzigen of zelfs helemaal intrekken. De notaris maakt dan een nieuwe akte, waarmee de oude vervalt.
- Wat als ik onder druk word gezet door familie?
De notaris heeft de plicht om te controleren of u vrij uw keuzes maakt. Als er een vermoeden van dwang of manipulatie is, zal de notaris de akte niet passeren en kan hij of zij u doorverwijzen voor verder advies.
- s een levenstestament ook belangrijk op jonge leeftijd?
Dat kan zeker. Een levenstestament regelt wie namens u financiële en medische beslissingen neemt als u zelf (tijdelijk) wilsonbekwaam wordt. Voor jonge mensen met bijvoorbeeld een eigen huis of kinderen kan dit relevant zijn.
- Hoe bescherm ik stiefkinderen via een testament?
De wet beschouwt stiefkinderen niet automatisch als erfgenaam. In uw testament kunt u aangeven of en hoe stiefkinderen mogen delen in de nalatenschap, zodat ook zij zijn beschermd als er iets met u gebeurt.
- Heb ik direct een duur testament nodig als ik jong ben?
De kosten van een testament kunnen meevallen, zeker via Erfrechtplan. Het is verstandig om tijdig over uw wensen na te denken, zodat u verrassingen voorkomt. Bovendien kunnen goede afspraken nu al nuttig zijn als u samenwoont of een samengesteld gezin heeft.
Andere relevante artikelen
- Wat houdt een testament precies in en waarom is het zo belangrijk?
- Hoe werkt een testament binnen het Nederlandse recht?
- Welke juridische aspecten spelen een rol bij een testament?
- Wat is het verschil tussen een testament en een levenstestament?
- Wie kan een testament laten opstellen en vanaf welke leeftijd?
- Waarom zou u een testament moeten laten maken?
- Wat gebeurt er als u overlijdt zonder testament?
- Welke rol speelt de notaris bij het opstellen van een testament?
- Kunt u zelf een testament schrijven, en is dat geldig?
- Wat zijn de meest gestelde vragen over testamenten?
- Is een codicil hetzelfde als een testament?
- Hoe verhoudt een testament zich tot het wettelijke erfrecht?
- Wat zijn digitale of ‘online’ testamenten en hoe werken deze?
- Hoe kunt u beginnen met het regelen van uw testament?
Heeft u nog vragen? Schrijf u dan in voor een gratis (online) lezing of plan een vrijblijvend adviesgesprek aan huis. Zo ontdekt u stap voor stap hoe u uw testament het beste kunt regelen.