Wat houdt een testament precies in en waarom is het zo belangrijk?

Wat gebeurt er als u overlijdt zonder testament? In dat geval bepaalt de wet wie uw erfgenamen zijn en hoe uw nalatenschap wordt verdeeld. Dit wordt de wettelijke verdeling genoemd. Het lijkt misschien eenvoudig, maar in de praktijk kan dat voor ongewenste situaties zorgen, bijvoorbeeld als u samenwoont zonder huwelijk of geregistreerd partnerschap, of als er (stief)kinderen in het spel zijn. In dit artikel ontdekt u hoe de wet uw erfenis verdeelt, welke risico’s dit met zich meebrengt en hoe u met een testament de regie kunt behouden.

Zonder testament regelt de wet uw nalatenschap. Voor sommige gezinssituaties kan dat ongunstig uitpakken, bijvoorbeeld voor een ongetrouwde partner of stiefkinderen. Met een testament houdt u zelf de controle en kunt u eventuele fiscale voordelen benutten

De wettelijke verdeling 

Overlijdt u zonder testament, dan volgt de verdeling automatisch de regels van het wettelijke erfrecht. Welke familieleden erven en hoe de erfenis wordt verdeeld, hangt af van uw leefsituatie:

• Partner en kinderen
  Als u bent getrouwd of een geregistreerd partnerschap heeft, erft de langstlevende partner in principe alles. De kinderen krijgen een erfdeel dat pas opeisbaar is als de partner overlijdt, failliet gaat of in de schuldsanering belandt. Dit kan in samengestelde gezinnen voor verwarring zorgen, omdat stiefkinderen niet vanzelf worden meegenomen.

• Geen partner, wel kinderen
  Hebt u geen echtgenoot of geregistreerde partner, maar wel kinderen? Dan verdelen de kinderen uw nalatenschap onderling in gelijke delen. Bij een complexe gezinssamenstelling (bijv. meerdere relaties) kan dit tot conflicten leiden.

• Geen partner en geen kinderen
  In dat geval gaat de erfenis naar uw ouders, broers en zussen. Bestaan die niet (meer)? Dan kan de nalatenschap uiteindelijk zelfs bij de Staat terechtkomen.

• Ongehuwd samenwonend
  Woont u samen, maar bent u niet getrouwd of geregistreerd partner? De wet beschouwt uw partner dan niet als erfgenaam. Dit kan betekenen dat uw partner geen aanspraak kan maken op uw bezittingen, zelfs niet op het huis dat u samen bewoonde.

Erfbelasting en andere kosten
Zelfs zonder testament moeten erfgenamen erfbelasting betalen. Voor sommigen pakt de standaardverdeling echter ongunstig uit, vooral als u graag de belastingdruk wilt beperken of bepaalde erfgenamen juist meer (of minder) zou willen geven.

Voorbeeld/casus: een onverwachte uitkomst

Stel, u woont jaren samen in een koopwoning, maar u bent niet getrouwd of geregistreerd partner. Komt u te overlijden zonder testament, dan telt uw partner niet mee in de wettelijke verdeling. Uw familieleden (bijvoorbeeld broers en zussen) worden de erfgenamen. Uw partner kan zo in de knel komen, omdat hij of zij ineens met uw familie moet onderhandelen over de woning.

In samengestelde gezinnen kan het nog ingewikkelder zijn, zeker als stiefkinderen niet zijn erkend of als u wilt dat ook zij een deel krijgen. Zonder testament ontbreekt die zekerheid en kan de standaardverdeling heel anders uitpakken dan u voor ogen had.

Andere voordelen van een testament

Een testament zorgt niet alleen voor een persoonlijke verdeling van uw nalatenschap; het kan u en uw nabestaanden ook op andere manieren helpen:

• Bescherming van (stief)kinderen
  Met een goed testament kunt u stiefkinderen dezelfde rechten geven als uw eigen kinderen. Ook kunt u specifieke legaten opnemen, zodat bepaalde bezittingen of geldbedragen naar de juiste persoon gaan.

• Voorkomen van conflicten
  Een testament neemt veel onzekerheid weg bij uw nabestaanden. Als iedereen exact weet wat de verdeling is, ontstaan er minder snel ruzies of misverstanden.

• Regie over toekomstplanning
  U kunt in uw testament ook vooruitdenken aan latere situaties, bijvoorbeeld hoe en wanneer kinderen toegang krijgen tot hun erfdeel. Dit kan vooral nuttig zijn als u minderjarige erfgenamen heeft.

• Fiscale optimalisatie
  Met slimme testamentvormen (zoals een tweetrapsmaking) kunt u erfbelasting onder omstandigheden beperken, zodat uw nalatenschap niet onnodig wordt uitgehold door hoge belastingtarieven.

De mogelijkheden van een testament

In sommige situaties is de wettelijke verdeling prima, maar als uw gezinssituatie afwijkt van het traditionele plaatje (bijvoorbeeld door samenwonen zonder huwelijk, samengesteld gezin of andere speciale wensen), kan het voor grote problemen zorgen. Een eigen testament geeft u de mogelijkheid om die standaardregels deels of zelfs volledig te omzeilen, zodat u zelf beslist wie wat krijgt.

Bent u benieuwd hoe u dit kunt regelen?

• Schrijf u in voor een gratis lezing op locatie of volg een gratis online lezing en leer meer over testamenten en erfrecht.

• Heeft u specifieke vragen? Vraag dan een gratis adviesgesprek aan. Onze adviseur komt bij u thuis en neemt alle opties rustig met u door.

Voordelen van Erfrechtplan

• Heldere uitleg en begeleiding – Wij zetten complexe onderwerpen om in begrijpelijke stappen, ondersteund door duidelijke schema’s.

• Gratis adviesgesprek aan huis – Uw situatie bespreken we in uw eigen omgeving, zonder tijdsdruk.

• Scherpe tarieven – Door samenwerking met notarissen door het hele land profiteert u van gunstige prijsafspraken.

Veelgestelde vragen over testament